السبت، 12 ديسمبر 2009

govar umyd 3


OUMED ئوميـَــــد
كؤواريَكي سياسي كؤمةلآيةتي طشتيي مانطانةية، رِيَكخراوي كةمئةنداماني سةنطةري كوردستان دةريدةكات.
December 2009 No. 3
وردةكاري
دابةشكردني
ئؤتؤمبيَل
بةسةر
كةمئةنداماني

خاوةني ئيمتياز :
جةمالَ مورتكـة
سةرنووسةر :
عومــةر يابــة
بةرِيَوةبةري نووسين :
هــاوار بازيـان
دةستةى نووسةران :
بةرهةم شيَخ عزالدين
هيَمن ئــاري
محسن محمد صالح
سامان شيَخ باباعةلي
سابير سمايل
عبدالسلام سليمان
تايث : محةمةد سةيد عةبدولآ بةرزنجي
ديزاين : ماردين & ئاراس



سةنطةر

ثةرلةمانتار
شليَر محى الدين
لةبارةى
كةمئةنداماني
سةنطةر




نامةيةكي كراوة بؤ ئةنداماني نويَي ثةرلةمان
رِؤلَي خوادنةوةكان







رِؤذي جيهاني كةمئةندامان
ناوونيشان/ هةوليَر، شةقامي 60 مةتري ـ بةرامبةر نةخؤشخانةى ذيني تايبةت
On Web: www.kbfho.org
E-mail: kbfho@yahoo.com عومةر يابة بؤ ثيَوةنديكردن بة سةرؤكي رِيَكخراو: 07504686762
ضؤن بة طةنجي بميَنينةوة ؟




بةرهةم شيَخ عزالدين
هةر بوونةوةريَك كة بوونى هةبوو لة سةر رِووى زةوى بيَطومان زؤر شت رِووى تيَدةكات.لة خؤشى و ناخؤشى و هةبوونى و نةبوونى ، ئةمانة لة ذيان رِووبةرِووى مرؤظ دةبيَتةوة. لةطةلَ ئةوانةش زؤريَك لة مرؤظةكان لة لايةن يةزدان بةسةر دةكريَنةوة بةوةى كة بةشيَك يان ئةنداميَك لة ئةندامةكانى جةستةى ثىَ نةبةخشيوون وةك بة سةركردنةوةى تاقيكردنةوةى بةندةكانى ، نامةويَت لة باسةكةم دةر بضم و دةبيَ ئةوة بزانين كة كةمئةندام يان خاوةن ثيَداويستيية تايبةتييةكان بة دوو بةش ثؤليَن دةكريَن:
1. ئةو كةسانةى كةوا زطماك بةشيَك لة جةستةيان نيية.
2. ئةو كةسانةى بة هؤى رِووداويَك ئةنداميَك لة جةستةيان لةدةستداوة .
من لةم ضةند ديَرِةدا دةمةويَت باس لةو مرؤظانة بكةم كة بةهؤى رِووداويَك كةمئةندام بوون ، ئةو رِووداوانةش ضةندين جؤرن يةكيَك لةم رِووداوانة شةرِ وثيَكدادانة...
طةلى كورد لةم جؤرة مروظانةى زؤرة، ضونكة ديارة طةلةكةمان هةميشة لةلايةن ولآتانى دةورووبةر و رِذيَمة يةك لةدوايةكةكانى حكوم لة عيَراق هةولَى ضةوساندنةو داطيركردنى دراوة، رِؤلةكانى ئةم طةلة ستةم ديدةيةش ئةمةيان رِةت كردووة.قبولَيان نةكردووة و بةرطرييان كردووة. بةرامبةر دووذمن جةنطيوون هةر بةو هؤيةشةوة بةشيَك لة جةستةيان لة شةرِةكان لة دةست داوة. بؤية دةكرىَ ئةم مرؤظانة وةكو سونبولى نةتةوةيى سةير بكريَن.
بؤية دةبىَ لة سةر هةريةك لة ئةندامانى كؤمةلَ ثيَويستة رِيَزى ئةو مرؤظانةى كة خاوةن ثيَداويستيية تايبةتييةكان ناسراون بطرين و بة هةموو جؤريَك هاوكارو ثالَثشتيان بكةين، ضونكة ئةوانة بوونة هؤى ئازادى و رِزطاربوونمان ، ئةوانة بوون سينطيان بة طولةى دوذمن دةناو سينةيان دةكرد بة قةلَخان لة ثيَناو ثاراستنى هاوولآتيان و خاكى كوردستان ، لة طةلَ ئةمانةش ئةوةى جيَطةى نيطةرانى و داخة، ئةو مرؤظانة وةك ثيَويست نة لةناو كؤمةلطة و نة لةلاى حكوومةت و دةسةلآت رِيَزيان ليَطيراوة و نة هاوكاري كراون وةك ثيَويست. من نالَيَم هيضيان بؤ نةكراوة، بةلآم بة دلَنياييةوة طةر هةريةكةيان ثةيكةرى زيَرِيان بؤ درووست بكريَ هيَشتا ناكاتة هةقى نينؤكى يةك مرؤظيان كة خؤينى لىَ رِذاوة. نةخاسمة ئةوانةى ئةنداميَكى طرينط و هةستيارى جةستةيان لة دةست داوة وةك ضاو، دةست، قاض و ... هتد.
دةبىَ ئةوة بزانين ... بةم جؤرة بيرنةكردنةوة و هؤشيار نةكردنةوةى كؤمةلَـطة و ئاورِنةدانةوةى دةسةلآت لةم تؤيَذةى كؤمةلَ رِةنطة كارةساتى طةورةو ناخؤشى ليَبكةويَتةوة، ليَرة لةوانةية ثرسيار بكةن بؤ كارةساتى ليَدةكةويَتةوة ؟

ليَرة دا بؤ وةلامى ئةوانة دةلَيَم، ديارة ئةوانة هةست بة كةموو كورِى دةكةن طةر رِيَزيان لىَ نةطيريَ و خؤشةويستيان بؤ دةرنةبرِين نا ئوميَد دةبن. بةدةر لةوةش ئةوانةى كة بةشيَك لة جةستةيان بةخشيوة بة كوردستان هةست بة ثةشيمانى و بيَزارى دةكةن يان هيضى ديكة نةوةكانى ئايندةمان ئامادة نابن جةستةى خؤيان بكةنة قوربانى بؤية دةبىَ نةهيَلَين ئةم رِةشبينيية و نائوميَديية لاى رِؤلَةكانى طةلةكةمان درووست ببيَت و وةكوو سونبولى نةتةوةيى بيَنة هةذمار.


كةمئةنداماني سةنطةر،
سومبولي نةتةويين
طووتار كاروضالاكي

Ouemd 2009 Dec. No. 3
2
كاروضالاكي

Ouemd 2009 Dec. No. 3
3
* بەشداريی لە رێورەسمی دابەشكردنی ئۆتۆمبیل بەسەر كەمئەندامان
بۆ ڕاپەراندنی سەرجەم كارەكانی رێكخراوی كەمئەندامانی سەنگەری كوردستان لە كۆبوونەوەی ئاسایی خۆیاندا بریاری درووستكردنی لیژنەیەك هاتە دان ، سەبارەت بە رێكخستن و بەدواداچوونی شێوازی وەرگرتنی ئۆتۆمبیل لە كۆمپانياى سەردار بۆ ئەندامانی رێكخراو. لیژنەی دیاریكراو بریاریدا لە زنجيرەى وەرگرتنی ئۆتۆمبیلی كەمئەندانی خۆی ئامادە بێت .
بۆ ئەو مەبەستە لە رێككەوتی (13-11-2009) سەردانی كۆمپانياى سەرداری كردوو و لەنزیكەوە ئاگاداريی چۆنیەتی وەرگرتنی ئۆتۆمبیلی ئەندامانی رێكخراوی سەنگەری كوردستانیان بەسەر كردەوە و پیرۆزبايی خــۆیان ئاراستەی سەرجەم ئەو پێشمەرگە قارەمانانە كرد كە لەو پرۆسەیەدا سوودمەند بوون و هیوایان خواست لە ئایندەیەكی زۆر نزیكدا سەرجەم ئەندامان ببنە خاوەن ئۆتۆمبیلی خۆیان، بۆئەوەی ئەوانیش كارەكانی خۆیان و خانەوادەكەیانی پێ ئەنجام بدەن. لە كۆتایی رێورەسمەكەدا ئەندامانی سوودمەندبوو سوپاسی خۆیانیان ئاراستەی ئەنجوومەنی وەزیرانی حكوومەتی هەرێمی كوردستان و ستافی رێكخراو كرد.

رۆژی چوارشەممە 18-11-2009 لە بارەگەی سەرەكی رێكخراوی كەمئەندامانی سەنگەری كوردستان لە لایەن سەرۆكی رێكخراو (عومەر یابە ) پێشوازی كرا لە ( محمد جەعفەر مەجید ) سەرنووسەری گۆڤاری هاوبەشی . سەرەتا لە لایەن سەرۆكی رێكخراوەوە بەناوی دەستەی باڵاوە بە خێرهاتنی بەرێزیانی كرد و خۆشحاڵی خۆی دەربڕی سەبارەت بەم سەردانەی كاك ( محمد ) سەرنووسەری گۆڤاری هاوبەشی . شایەنی باسە ئەم گۆڤارە لەلایەن دەستەیەك لە خاوەن پێداویستییە تایبەتەكانی باشووری كوردستان بە هاوكاری سەنتەری رۆشنبیری بەهرە دەردەكرێت. لەلایەن میوانی رێكخراوەوە ئامانجی سەردانەكەی روون كرايەوە و ئاماژەی دا كە خۆشحاڵم بەوەی ستافێكی چالاك ئەم رێكخراوە بەرێوە دەبەن و تاوتوێی ئەوە كرا بۆ یادی كەمئەندامانی جیهانی كە لە( 3-.12. 2009 ) دەكرێت چۆن خۆيان سازو ئامادە بكەن .

پێشوازی لە
سەرنووسەری گۆڤاری هاوبەشی













سەردانی لیژنەی رێكخراوەكانی كۆمەڵگەی مەدەنی لە پەرلەمانی كوردستان .
دوای ئەوەی بەشێوەی فەرمی لیژنەكانی ناو پەرلەمانی كوردستان هاتنە دەستنیشانكرن و لەناویاندا لیژنەی رێكخراوەكانی كۆمەڵگەی مەدەنی كە یەكێكە لەو لیژنانەی چاوەڕوانی كاری زۆری لێدەكرێت سەبارەت بە دەنگەوە هاتنی پێشنیاز و داواكاريیەكانی رێكخراوەكانی كۆمەڵگەی مەدەنی ناو هەرێمی كوردستان .
رێكخراوی كەمئەندامانی سەنگەری كوردستان بە مەبەستی پیرۆزبایی لە سەرۆك و جێگر و ئەندامانی ئەو لیژنەیە بە باشی زانی سەردانی پەرلەمانی كوردستان بكات. شایەنی باسە شاندەكەی رێكخراوی كەمئەندامانی سەنگەری كوردستان بە سەرۆكایەتی سەرۆكی رێكخراو ( عومەر یابە) و هەردوو بەرێزانی كارگێرى(ئەكرەم حەمەنەسیم و كەرخی شێخ محمد) پێك هاتبوو. توانیان له 11\11\2009 بۆ مەبەستی سەرەوە ( عومەر هەورامی ) جێگری سەرۆكی لیژنەی رێكخراوەكانی كۆمەڵگەی مەدەنی لە ناو تەلاری پەرلەمانی كوردستاندا ببینن و پیرۆزبايی و خۆشحاڵی سەرجەم ئەندامانی ڕێكخراوی كەمئەندامانی سەنگەری كوردستان بە جەنابیان رابگەیەنن و داوایان كرد لە نزیكەوە ئاگاداری رەوشی گوزەران و پێداویستی ئەم چینە بن، چونكە ئەندامانی ئەم رێكخراوە جەستەی خۆیان كردووەتە قوربانی بۆ بەدەستهێنانی ئازادی و پارێزگاری لە دەستكەوتەكانی كوردستان. سەردانەكە بەسەركەوتوويی كۆتایی هات و بەرێزیشیان بەڵێنیدا لە نزیكەوە پشتیوان و پشتگیری رێكخراوی كەمئەندامانی سەنگەر و سەرجەم رێكخراوەكانی كۆمەڵگەی مەدەنی كوردستان بێت .

سەردانی وەزارەتی ناوخۆی هەرێمی كوردستان
لەرێككەوتی (10-11- 2009) بۆ مەبەستی زیاتر هاوكاریكردن و ئاگاداربوون لە كارو چالاكيیەكانی رێكخراوی كەمئەندامانی سەنگەری كوردستان، شاندێك كە پێكهاتبوو لە سەرۆكی رێكخراو(عومەر یابە) و بەرێزان (ئەكرم حەمەنەسیم و بەكر مەنتیقە و ئاراز) ئەندامانی كارگێر ، توانیان سەردانی دیوانی وەزارەتی ناوخۆی هەرێمی كوردستان لاى بەرێز حاكم ( تارق ) بكەن و باسێكی پوختیان سەبارەت بەكار و چالاكیيەكانی رێكخراوی كەمئەندامانى سەنگەری كوردستان پێشكەش بە بەرێزیان كرد. لەمیانەی چاو پێككەوتنەكەیاندا حاكم ( تارق ) داوای ئەوەی كرد لە شاندی رێكخراو بە هیچ شێوەیەك دەرفەت نەدەن خەڵكی نەشياو تێكەڵ بە كەمئەندامانی سەنگەری كوردستان بكرێن. شایەنی باسە سەردانەكە زۆر بەسەركەوتوويی كۆتایی هات و جەنابیشیان پشتیوانی و پشتگیری خۆی بۆ راپەراندنی كاری ئەم رێكخراوەيە خستە روو و هیوای سەركەوتنی بۆ خواستن.
پێشوازی لە نوێنەری حزبی شیوعی
لەرێككەوتی 9-11-2009 شاندێكی حزبی شیوعی بە سەرۆكایەتی هاوڕێ ( ئاشتی) بە مەبەستی ناساندن و پیرۆزبایی خۆیان سەبارەت بەكردنەوەی ماڵێك بۆ كەمئەندامانی سەنگەری كوردستان، سەردانی بارەگای رێكخراوی كەمئەندامانی سەنگەریان كرد لە شاری هەولێر بۆ ئەوەی لەنزیكەوە ئاگاداری ئەو مەرج و خالانە بن كە بۆ كەمئەندامان پێویستە.
شاندەكە لەلایەن سەرۆكی رێكخراوو سەرجەم ئەندامانی كارگێرييەوە پێشوازیان لێكرا . سەرۆكی رێكخراو ( عومەر یابە) ئەوەی خستە روو كە بەم جۆرە سەردانانە زۆر خۆشحاڵ دەبین و ئەم جۆرە دانیشتنانە دەبنە خاڵی لە یەكگەیشتن و ئەوەشی خستە روو هەموو ئەو پێشمەرگانەی كە لە ئەنجامی خەباتكردنیان تووشی كەمئەندامبوون هاتوون بێ جیاوازی و بێ گوێدانە ئینتیمای حزبی دوای هینانی پێداویستيیە یاسایييەكان و پشتگیری لایەنی پێوەنديدار لە كاتی كەمئەندامبوون دەبنە ئەندام و سەرجەم ئیمتیازاتی ئەم رێكخراوەيە سوودمەند دەبێت.

تا ئامادەكردنی ئەم بەدواداچوونەی (ئومێد) ، سەرجەمی ئەو ئۆتۆمبیلانەی كە ئەندامانی رێكخراوی كەمئەندامانی سەنگەری كوردستان وەریان گرتووە بریتیيە لە(396 ) ئۆتۆمبیل بە جۆرەكانی ( نیسان دەبڵ قەمەرە (307) دانە و نیسان ناڤارا گێر عادی (31) و نیسان ناڤار گێر ئۆتۆماتیك(48) و نیسان سەنی قەمەرە تایبەت (10 ) دانە.
ئامارێك سەبارەت بە وەرگرتنی ئۆتۆمبیل
كاروضالاكي

Ouemd 2009 Dec. No. 3
4
كاروضالاكي

Ouemd 2009 Dec. No. 3
5
وەرگرتنی ئۆتۆمبیلی كەمئەندامان





ئا: محسن محمد سالح

بەشى راگەیاندنی رێكخراوی كەمئەندامانی سەنگەری كوردستان بەچاكی زانی ئامادەی رێورەسمی وەرگرتنی ئۆتۆمبیلی كەمئەندامانی رێكخراوەكەی خۆی بێت، پرسیاری ئەوەیان ئاراستە بكات ئایا ئەم هەوڵەی رێكخراوی كەمئەندامانی سەنگەری كوردستان چۆن هەڵدەسەنگێنن سەبارەت بەو پرۆژەیان كە ئاراستەی سەرۆكایەتی ئەنجوومەنی وەزیرانیان كرد بەمەبەستی بەخشینی كەمئەندامان لەو بڕە پارەی كرینی تابلۆی ئۆتۆمبیـلەكــان و راستەوخۆ بەناوكردنیان، سەرەتاپێشمەرگەی كەمئەندام ( فداء احمد خدر ) وتی: كاتێك من وەك پێشمەرگەیەك خەباتم دەكرد لە پێناو ئازادی میلەتەكەم هەرگیز بیرم لە پاداشت وەرگرتن نەدەكردەوە و تەنيا ئامانجم ئەوە بوو كوردستان ببێتە خاوەن دەسەڵاتی خۆی، ئیستەش ئاواتەكەم وەدی هاتووە.
لە رێگەی ئەنجوومەنی وەزیرانی هەرێمی كوردستانەوە بە سوپاسەوە تابڵۆی ئۆتۆمبیلەكەمان وەك بەخشین بێ بەرامبەر دەدرێتی، تەنيا ئەوە دەڵێم سوپاس بۆ حكوومەتی هەرێمی كوردستان و سوپاس بۆ رێكخراوی كەمئەندامانی سەنگەری كوردستان كە لە ماوەی دەست بەكاربوونێكی كوورتدا توانیویانە خزمەت بە ئەندامانی خۆیان بكەن.
) - سەلام سەلیم سالح) وەك پێشمەرگەیەكی كەمئەندام و كەسێكی سوودمەند لەو پرۆژەیەى رێكخراوی كەمئەندامانی سەنگەر وتی: زۆر خۆشحاڵم بەوەی ئێستە رێكخراوێك هەیە و داكۆكی لە داواكاریيەكانمان دەكات و پرۆژەی سوودمەند پێشكەش بە حكوومەت و لایەنە پێوەنديدارەكان دەكات بۆ پێشمەرگەی كەم ئەندام . بەڕاستی خزمەتكردنی كەمئەندامانی سەنگەری كوردستان پێویستە هەموو لایەنەكان و حكوومەت بە گرينگەوە كاری بۆ بكات و داواكاريیەكانیان بۆ دابين بكرێت. وەرگرتن و بەخشین لە بڕە پارەی تابلۆی ئۆتۆمبیلەكانمان و وەرگرتنی ئۆتۆمبیلەكان بەشێوەی ئەقسات كارئاسانیيەكە بۆ ئەو پێشمەرگانەی كەتوانای مادیان كەمە بۆ دەستەبەر كردنی ئۆتۆمبیل بۆ خۆیان و خانەوادەكەیان. بەرَاستی ئەم هەوڵەی رێكخراوی كەمئەندامانی سەنگەرو حكوومەت زۆر بەپیرۆز دەنرخێنم و هیوادارم بۆ بەخشینی سلفە بۆ پێشمەرگەی كەمئەندامی سەنگەر حكوومەت و لایەنەكان درێخی نەكەن بۆ ئەوەی ئەو پێشمەرگەیەی كە تائێستە جێگەی نیشتەجێ بوونی نیيە ئەوانیش لەم ڕێگەیەوە ببنە خاوەن خانوو بۆ خۆیان و خانەوادەكەيان، سوپاس بۆ ئەم دەرفەتە كە بە ئێمەتان بەخشی بۆ ئەوەی هەرچی لەناخماندا هەیە لەم رێگەیەوە باسی لێبكەین و ئاواتەكانمان بێتەدی. سوپاس بۆ گۆڤاری ئومێد.
- (قاسم عبدالله) ناسراو بە ( سورچی) سەبارەت بەهەمان پرسیار وتى:بە بیستنی هەواڵی كردنەوی رێكخراوێك بۆ پێشمەرگەی شاخ زۆر خۆشحاڵ بووم و وتم هەرهیچ نەبێ بەدیداری ئەو هاوڕی و هەڤاڵانەمان شاد دەبین كە سەردەمانیك پێكەوە لە سەنگەرێكدا خەباتمان لە پێناو ئەم نیشتمانەدا دەكرد، بەتایبەتی ئەوانەى كە لە بەرگریدا جەستەمان كردووەتە قوربانی . لە دوای هێنانی پێداویستیيە یاساییە داواكراوەكان بە خۆشحاڵیەوە ئێستە ئەندامم لە رێكخراوی كەمئەندامانی سەنگەری كوردستان . لە سەرجەم دەستكەوتەكانی ئەم رێكخراوە كە بەدەست دێن بەشدار دەبم و سوودمەند دەبم، ئەم دەستكەوتەی رێكخراو هەرلەخۆرا نەهاتووە. دیارە بە هەوڵ و ماندووبوونی ستافێك بەدەست هاتووە كە بە بوودجەيەكى زۆر كەمەوە هەمیشە لەهەوڵی خزمەتكردنی ئەندامانی ئەم رێكخراوە شەو و رۆژ لەهەوڵدان. بەخشینی كەمئەندان لە بڕەپاری تابڵوی ئەو ئۆتۆمبیلانەی كە دابین كراون بۆ كەمئەندامان كارێكی تابڵێی چاكە و بووەتــــە مایــــــــەى رازيبوون و ئاســـــوودەيى
كاروضالاكي
كاروضالاكي

Ouemd 2009 Dec. No. 3
6







هەموومان، وا هەست دەكەین لەرێگەی ئەم رێكخراوەوە سەرجەم پێداویستیەكانمان بەدەست دێت، دەمێكە ئارەزووم بوو ئۆتۆمبیلێك بكڕم بەڵام بەهۆی كەمی مووچە كەمئەندامانی سەنگەرەوە زۆر مەحاڵبوو، ئێستە كەبەم ئۆتۆمبیلەوە دەگەرێمەوە بۆ ماڵ، خۆشی و شادیەكی یەكجار زۆر لە ناخمدایە و هیوادارم پێویستیەكانی تریشمان بۆ دابین بكرێت و بۆ ئەوەی ئێمەش سەربەرزتر بین لە ناو خەڵكدا و بڵێین رێكخراو و حكوومەت ئێمەی لەیاد نەكردووە و سەرجەم داواكاريیەكانمان بۆ دابین دەكات، هەربژین و سوپاس بۆ رێكخراوی كەمئەندامانی سەنگەری كوردستان و ئەنجوومەنی وەزیرانى حكوومەتی هەرێمی كوردستان و داوای پرۆژەی باشتر دەكەین بۆ كەمئەندامانی سەنگەری كوردستان، سوپاس بۆ گۆڤاری ئومێد كە لە كاتی دابەشكردن و ئەم رێورەسمەدا ئامادەبووە.
ثرسة و سةرةخؤشى خؤمان ئاراستةى بنةمالَةى جوانةمةرط (ئاراس محمد صديق) دةكةين كة لة 16/11/2009 كؤضى دوايى كرد و دةكاتة خوارزاى هةظالَمان (فرزةندة سالَح قورتاس) كارطيَرِى رِيَكخراوةكةمان. لة خواى طةورة داوا كارين بة بةهشتى بةرين شادي بكات و دوا كؤسثى بنةمالَةكةيان بيَت و خوداني ئارامي بن. " انالله وانا الية راجعون " رِيَكخراوى كةمئةنداماني سةنطةري كوردستان و دةستةى طؤظاري ئوميَد

رِيَكخراوى كةمئةنداماني سةنطةري كوردستان و دةستةى طؤظاري ئوميَد

ميَذووي كةمئةنداميَتي و
هةلَويَستي مرؤظايةتي
ئا: ئوميَد
سةرةتاكاني طرينطيدان بة كةمئةندام و ثةرةثيَداني تواناكاني ئةم تويَذة بؤ سةدةى 18 لة ولآتي سويسرِا دةطةرِيَتةوة. دواتر بؤ يةكةمجار دامةزراوةيةكي تايبةت بة رِاهيَنان و تواناسازي كةمئةندامان لة شاري بةرليني ئةلَمانيا هاتة دامةزراندن و ثاش ئةوةى دةردةكةوت كة كةسيَك كةمئةندامة و لة ئةنجامي كةمي ئةندام يا ئةندامانيَكي لةشي ئازاري هةية و بةشيَوةيةكي سرووشتي جةستةى ناتةواوة، دةخرا ذيَر ضاوديَري و ئةم ناوةندة يارمةتي دةكرد و وةك نةخؤش سةير دةكران. هةرضةند ثيَش ئةوة، لة ئوروثا وةك شيَت و شةيتاني سةيري ئةو كةسانة دةكرا كة كيَشةيةكي جةستةييان هةية و تةنانةت هةنديَك سةرضاوة ئاماذة دةكةن بةوةى زؤربةى ئوروثييةكان ئةطةر هةستيان بة كةمئةنداميَك كردبا، بؤ درةوةى شاريان دةبرد و رِةوانةي ناو دارستان و كيَوةكانيان دةكردن و رِيَطةيان ثيَ نةدةدان تيَكةلَ بة مرؤظةكاني ديكةى ئاسايي بن. بةلآم دواتر ولآتان لة رِيَطةى نةتةوة يةكطرتووةكان بة هاناي ئةم بارودؤخة هاتن و بة داناني سندووقيَكي نيَودةولَةتيي تايبةت، هةولَي ثاراستني مافة ئابووري، كؤمةلآيةتي و
رِؤشنبيري

Ouemd 2009 Dec. No. 3
7



كلتووري كةمئةنداماني دا و برِياريَكي تايبةتي دةركرد و داوا كرا هةموو لايةك لة ثاراستني ثيَطةى كةمئةندام وةك مرؤظيَكي ئاسايي تيَبكؤشن. ثاراستني مافةكاني دةرووني، نةهيَشتني جياوازي، هيَنانة ئاراي يةكساني و درووستكردني متمانة بةخؤبوون و هةبووني مافةكاني ثاراستني تةندرووستي و هةروةها دوور خستنةوةيان لة هةر جؤرة تووندوتيذييةك، لة سةرةكي ترين مافةكانة كة بؤ كةمئةندامان دياري كراوة. بةثيَي ئةم رِيَنماييانة، ثيَويستة سةرجةم ولآتان ثابةند بن و رِيَطة نةدةن لة ئةنجامي كةمي جةستةيي، مرؤظةكان بضةوسيَنةوة و ثشت طويَ بخريَن.
سالَي 1993، ئةنجوومةني طشتي و لة ميانةي 48ـةمين كؤبوونةوةكانيدا، ناميلكةيةكي ياسا و رِيَنمايي دةركرد و بةشيَوةيةكي رِاشكاوانة داواي مافي كةمئةنداماني كردووة. لة بةشيَكي ئةم ناميلكةيةدا هاتووة، كةمئةندامان دةتوانن لة رِيَطةى دامةزراندني رِيَكخراوي تايبةت و ناحكوومي داخوازييةكاني خؤيان رِيَك بخةن و ثيَوةندييان بة ناوةندة نيَودةولَةتييةكانةوة هةبيَت و ببن بة بةشيَك لة جيهاني ئاسايي.






ديمانة / هيَمن ئارى
بةو مرؤظانة دةطووتريَت كةمئةندام كة بةهةر هؤكاريَك بووبيَت ئةنداميَك لةئةندامةكانى جةستةيان لةدةستدابىَ , هةنديَك لةو مرؤظانة هةر بة سروشتى كةمئةندامن . هةنديَكيش بة هؤكارى ديكة بوون بةكةمئةندام. ئةوةى ليَرةدا مةبةستمانة باسى بكةين كةمئةندامانى سةنطةرى كوردستانن.كةمئةندامانى سةنطةر ئةو مرؤظانةن لة رِؤذانى شاخ و ثيَشمةرطايةتى بؤ بةرطريكردن لة خاك و نيشتمانةكةيان بويَرانة ئةنداميَكى جةستةى خؤيان بةخشيوة ,لة ديمانةيةكى تايبةت بة طؤظارى ئوميَد، بةريَز نيهاد بارزانى بةرثرسى كؤمةلاَيةتى طشتيى ثارتيمان هيَنا دواندن و بةرِيَزيان لة رِيَطةى ضةند ثرسياريَكةوة باسى لة بةخشين و جةستةى كةمئةندامان دةكات ,كة ثيَويستة بةض شيَوةيةكيش لةلايةن كؤمةلَطةوة رِيَزيان ليَبنريَت.
v دةمانةويَت بزانين كةمئةندام لاى بةرِيَزتان ضى دةطةيةنيَت , بةتايبةتيش كةمئةندامانى سةنطةرى كوردستان ؟
ئةم بارودؤخة هيَمن و ئارامةى ئيَستة كوردستان لة ذيَريداية، بة ثلةيةك لةسايةى خويَنى ئةم شةهيدانة داية كة طيان و رؤحى خؤيان بةخشيـووة , دووةميشـان ئـةم كـةمئةنـدامانـةى سةنطــةرن كــة طيانــى خـؤيـان فيـدا كردوو و خستــة بـةردةم طـوللـةى دوذمــن بـؤ ئـةوةى خــاك و ميللـةتـــة

نيهاد بارزانى :

كةمئةندامان بيلبيلةى ضاوةكانى منن

ديمانة كاروضالاكي

Ouemd 2009 Dec. No. 3
8





كةيان رِزطارى ببيَت ,ضونكة طةر ئةوان نةبووان ئةم بارودؤخةى ئيَستة نةدةهاتة ئاراوة. بؤية كةمئةندامان لووتكةى كةرامةت و ترؤثكى شةرِةف و تاجى سةرى كةسيَكى خاوةن مةبدةئـ و بيروباوةرِن, ئةم كةمئةندامة كةم ئةندام نةبووة , بةلَكوو ئةويش طةنجيَك بووة وةك هةموو ئةو ئةو طةنجانةى كة دةيبينين ,بةلاَم لة ناخى دلَةوة هةستى كوردايةتى و نةتةوةيى شتيَكى واى لا درووست كرد كة بةرطرى لة خاك و ميللةتى خؤى بكات .بؤية ئيَستة كة كةم ئةندامن هةر هةموويان بةتاجيَكى زيَرين دةزانم لةسةر سةرى هةموو مرؤظيَكى خاوةن هةلَويَست و بة شةرِةف .
كةمئةندامان وةك طولَ بةسةر سةرى هةموو كةسيَكةوةن




v بةبؤضوونى بةرِيَزتان ض شتيَك ثيَويستة بؤيان بكريَت تا هةست بة كةم ئةندامبوونى خؤيان نةكةن و لةكؤمةلَطة دانةبرِيَن ؟
كة ئةم ثرسيارة لةمن دةكةى و ئةوةى لة دةسةلاَتى سةركردايةتى و حكوومةتة , بةحكوومةت و حزبةوة , ئةوةى لةتوانادا بيَت بؤيان بكريَت هيَشتا كةمة و ناكريَتة قةرةبووى بضووكترين ئةندامى جةستةيان , ضونكة ئةو حكوومةت و حزبةى ماوة بة ثلةى يةكةم لةسايةى خويَنى ثاكى شةهيدان و ثلة دووش ئةم كةمئةندامانةن كة لة سةنطةر سنطى خؤيان داية ثيَش طوللة و كةمئةندامان جةستةى خؤيان بةخشى . ثيَموابىَ هيض شتىَ بةرامبةر بة رِؤح بةها و نرخى نيية , خاك ,نةتةوة ,شةرِةف ,ئةم سىَ شتة طرنطـن , ئةوان كة بوون بة كةمئةندام بؤ بةرطريكردن لةم سىَ شتة بووة , بؤية هةر ضيان بؤ بكريَت هيَشتا كةمة لةبارةى ذيان و طوزةرانيان .....
مرؤظ طةر تيَبطات و بزانىَ ئةم كةمئةندامة بؤ كةمئةندام بووة لةسةنطةر , جيَطةى رِيَز و تةقديرة و طولَة بةسةر سةرى هةموو كةسيَكةوة , سةبارةت بةوانةوة ,ئةوان بيلبيلةى هةردوو ضاوةكانى منن .






v 3/12 يادى كةم ئةندامانة ,ضؤن ئةم رِؤذة جيهانييةيان بؤ دةنرخيَنى ؟
ديمانة
Ouemd 2009 Dec. No. 3
9بؤ وةلاَمةكةى نازانم بلَيَم ضى ؟ ضونكة كةم ئةندامان ئةوةندة رِيَزى تايبةتييان لةلاى منةوة هةية نازانم ضؤن باسييان ليَبكةم و سوثاسيان بكةم ,ضونكة هيَندة طةورةو بةرِيَزن لةلاى من . دةتوانم بلَيَم خودا سةريان بخات و هةموويان بةشيَوةيةكى وا ضاك ببنوة تا لة ناخى خؤيان هةست بةوة نةكةن بلَيَن ئيَمة كةم ئةندامين . ئةم كةم ئةندامية شةرِةفيَكى زؤر زؤر طةورةو ثيرؤزة بؤ ئةوان ,هةموومان ئوميَد دةكةين جاريَكى تر ئةم ولاَتة ,ئةم ميللةتة , تووشى هيض نةهامةتييةكى ديكةى لةم ضةشنة نةبيَتةوة و ئةم بارودؤخةى ئيَستةش كة درووستبووة ,ئةوان بوونة هؤكارى ئةوةى ولاَتيَكى خؤش وسةربةرز و ئاسودة بيَتة ئاراوة و رِةوشيَكى ئارام برِةخسيَت , ئيَستةش لة خودا بةزياد بيَت











ئةم رِةوشة هيَمن و ئارامةى ئةمرِؤكة لة كوردستاندا هةية ، لةسايةى خويَنى شةهيدان و جةستةى كةمئةندامانة





ئاسؤى كوردستان زؤر زؤر رِوونة .ئوميَدةوارين رِؤذ بة رِؤذيش رِوونتر بيَت , ثيَوةندييةكانيش لةطةلَ دةورووبةر زؤر زؤر باشة لة سايةى سةرى سةرؤك بارزانى، بة سةلامةتى ئةو ئينشاءالله كوردستان خؤشتريش دةبيَت . لة كؤتايشدا سوثاستان دةكةم هةر ضةندة وةلاَمى ئةم ثرسيارانة وةلاَمى تةواو نين وةكوو ثيَويست , هيواداريشم سةركةوتوو بن .

ئاشكراية كة كةمئةندامان يةكيَكن لة تاكةكانى ناو كؤمةلَطة بؤية ثيَويستة لة سةر هةر تاكيَكى كؤمةلَطة بة ضاويَكى رَيَزةوة برِوانينة كةم ئةندامان ضونكة ئةم مرؤظانة بة لةدةستدانى بةشيَك لة جةستةيان ئةويش وةك (دةست و قاض و ضاو ياخود هةر لة زطماكييةوة كةمئةندامن و هتد ...) ياخود لة رِيَطةي فيداكاري بؤ نيشتمان لة بةرةكانى جةنطدا ياخود بةكارةساتى ئؤتؤمبيَل و ياخود لة كاتى ئةركدا و ... هتد. بؤية ثيَويستة لة سةر لايةنى بةرثرس و بةرثرس و دةسةلاَت هةموو مافةكانى ئةم مرؤظانة جيَبةجيَ بكات و ئةركةكانيان لة ئةستؤ بطيريَت هةرضةندة حكوومةت كةمتةرخةم نةبووة هةر لة دابينكردنى مووضةو و بؤ هةنديَكان ثارضة زةوى، بةلاَم رِةنطة لة ويستي ئةواندا زياتر بيَت و بة تايبةتى لةم دوايية لةلايةن حكوومةتةوة رِيَكخراويَك دروستكرا بة ناوى (رِيَكخراوى ثيَشمةرطةى كةمئةندامانى سةنطةر) ئةمةش كاريَكى ثرِ بايةخى حكوومةتى هةريَمى كوردستانة بؤ زياتر خزمةتكردنى ئةو ثيَشمةرطة ماندوونةناسانةى كة لة بةرةكانى شةرِدا كةمئةندام بوونة.
بؤية بةطرينطى دةزانم دان بة ناسنامةى رِؤشنبيرى كةمئةندامان بنريَت بة هةموو جؤرةكانييةوة و طرينطى رِيَزطرتن لة جياوازييةكانيان و قبولَكردنى ئةم جياوازية وةك بةشيَك لةبوونى جياوازى نيَوان مرؤظةكان و سروشتى مرؤظايةتى و هةروةها داوا كردنى بةشيَوةيةكى فةرمى بة جيَبةجيَكردنى كارةكانيان لة دامودةزطا رِسمييةكانى و بةتايبةتى بةكار هيَنانى (زمانى هيَما) سةبارةت بة كةرِولالاَن و هةتا لة رِيَكخراوى كةم ئةندامان
يوسف محمد شوكر بازيانى
ئةرك و مافى
كةمئةندامان لةسةر كؤمةلطا

رِؤشنبيري كاروضالاكي

Ouemd 2009 Dec. No. 3
10







لة رِيَكةوتنامةى دةولَةتيدا داوا دةكريَت ددان بةهةموو مافةكانى كةمئةندامان بنريَت . بؤية كةمئةندامان مافى بةشداريكردنيان هةية لة ذيانى رِؤشنبيرى و ضالاكيية وةرزشييةكان و رِيَكخستنى ئةم مافانة كرداريَكى هونةريية و ثيَويست دةكات ضاوديَرى ئةم خالآنة بكريَت:

1. باشكردنى ئاستى بذيَوى و مافى رِؤشنبيرى : ثيَويست دةكات لة سةرةتادا مرؤظةكة طةيشتبيَتة ئاستيَكى باشي ذيان لة بارى تةندرووستى و خؤش طوزةرانى بؤ خؤى و خيَزانةكةى بة تايبةتى لة خؤراك و جلوبةرط و شويَنى نيشتةجيَبوون و ضارةسةرى ثزيشكى بؤية دةبيَت مافى كةم ئةندامان بة شيَوةيةكى طشتى مسؤطةر بكات لة باش كردنى بذيَوى ذيانيان.
2. بنةما سةرةكييةكان : دةبيَت بؤ وةدةستهيَنانى مافى رِؤشنبيرى كةمئةندامان لة رِيَطةى ثاراستنى كةرامةتى كةسة كةمئةندامةكة بىَ و ثاراستنى سةربةخؤيى تاكة كةس و ضارةنووس ثاريَزراو بيَ لة برِياردان لةسةر بنةماى جياوازى ثيَنةكردنى و يةكسانى نيَوان رِةطةزى نيَر و مىَ لة سةر بنةماي بةشداريكردن و بةشدارى ثيَكردنى
يةكطرتوويى و يةكثارضةيى لة مافةكانى مرؤظةو ناكريَت بةش بةش بكريَت لة بةر ئةوةى رِؤشنبيرى يةك دةطريَت لةطةل طشت لايةنةكانى ذيانى مرؤظ.













كةمئةندامان بة شيَوةيةكى تةواو كاريطةر لة كؤمةلَطةدا.
3. تواناى بةشداريكردن: ثيَويستة مافى كةم ئةندام ثاريَزراو بىَ لةطةلَ خةلَكى ئاسايى تر لةو كؤمةلَطةيةي كة تيَيدا دةذى لة بةشداريكردن لة دةزطاو ئامرازةكان و ئةو خزمةتانةى كة ثيَشكةشيان دةكريَت.
بةرز كردنةوةى ئاستى هؤشيارى : دةبيَت رِيَوشويَنى وا بطيريَتةبةر بؤ رِيَكخستن و بةرزكردنةوةى ئاستى رِؤشنبيرى و هؤشيارى خةلَك بؤ ئةوةى خةلَك بةدلَ فراوانى ئةم مافانةى كةمئةندامان قبولَ بكات و بلآوكردنةوةى بيرؤكةى ضاك لة سةرياندا.
رِؤشنبيري
Ouemd 2009 Dec. No. 3
111. دانان بة يةكسانى بةرامبةر ياسا: لة سةر دةسةلآت ثيَويستة هةموو رِيَوشويَنيَك بطريَتة بةر بؤ مسؤطةركردنى مافةكانى كةمئةندامانى بةرامبةر ياسا بةيةكسانى لة مافى مولَكايةتى و هةلَسورانى كارو بارى دارايى و بةدةستهيَنانى قةرزى بانكى و بارمتةكردنى مافى دارايى و ياسايى تر.
2. مافى سياسى: ئةويش خؤى دةبينيَتةوة لة مافى رِادةربرِين و مافى ممارةسةكردنى سياسةت كة ثاريَزراوة لة رِيَككةوتننامةى نيَودةولةتيى تايبةت بة ثاراستنى مافةكانى كةمئةندامان.
3. ثةروةردة و فيَركردن : ئةم فيَركردنـــة ثيَويست دةكات تا خويَندنى زانكؤ بيَت. تا كؤتايى خؤيندن بىَ بة خؤرِايى بة شيَوةيةك رِيَزى كةرامةت و مافةكانى مرؤظ بثاريَزىَ و ئازاديية سةرةكييةكان بثاريَزيَت و ثةرةثيَدانى بةهرةكانيان لة تواناى ميَشك و جةستةيى بؤ طةيشتنى بة بةرزترين ئاستى لة ثيَشكةوتن.
رِيَكخستن و دابةشكردنى مافةكان : ئاشكةراية ئةم داواكاريانة لةوانةية لة هةموو حالَةتيَكدا نةيةتة جيَبةجىَ كردن بؤ هةموو مافةكانى كةمئةندامان، بؤية ثيَويستة و بة هةموو توانايةك دةبيَت رِووبةرِووى لايةنة كةمتةرخةمةكان ببيَتةوة بؤية ثيَويستة لة سةر دةسةلات هةلَسن بة دابينكردنى طشت مافة رِؤشنبيرييةكانى كةمئةندامان و بؤ ئةوةى سودى ليَوةر بطرن و بةشدارى تيَدا بكةن.

بةرِيَز نةوزاد هادى ثاريَزطارى هةوليَر لةديمانةيةكي بؤ طؤظارى ئوميَد تيشك دةخاتة سةر كةمئةندامان وكةمئةندامانى سةنطةرى كوردستان. جةختيش لةسةر ئةوة دةكاتةوة كة هةرضى زياتر بتوانين خزمةتى كةمئةندامان بكةين
ئا: ئوميَد
ئةويش لةرِيَطةى جيَبةجيَكردنى ئةو ثرؤذانةى كة دةبنة هؤكار بؤ خزمةتكردن و هيَنانةكايةى ئاسانكارى لة ذيانياندا.









v دةمانةويَت بزانين كةمئةندام لاى نةوزاد هادى ضى دةطةينيَت ؟
ديمانة كاروضالاكي

Ouemd 2009 Dec. No. 3
12كاتىَ مرؤظ لة ذياندا بة هؤى رِووداويَك لة رِووداوةكان يا لة زطماكييةوة ئةنداميَكي جةستةى لةدةست دةدات، حالَةتى كةمئةنداميية،بة سروشتى حالَةتةكة دةطؤرِدريَت. بؤية كةمئةندام لة هةموو دونيا ضاوديَرييةكى تايبةتييان دةكريَت، ضونكة ئةو بةشةى كة خؤى خزمةتى ثيَدةكات كؤمةلَطة دةبيَ قةرةبووى بكاتةوة بؤية لةو كؤمةلَطةيانةى كة دةبينريَت تيَطةيشتوون، جيهانيَكي جياوازن و زؤر ضوونةتة ثيَش لة رِةضاوكردنى كةمئةندامان و جياوازى زؤريش هةية تاكوو ئةم مرؤظة هةست بة كةم وكورِى







نةوزاد هادى:
ئةوةى لةتواناو دةسةلاَتى
ئيَمةدا هةبيَت ،
بؤ كةمئةندامان دةيكةين
لةجةستةى نةكات. ضونكة حةز بةوة ناكات شويَنيكى جةستةى لة دةست بدات بةلَكوو حةز دةكات وةك هةر كةسيَكى ديكةى ئاسايى ذيانى خؤى بةسةر ببات بؤية مرؤظ كاتيَ ثةككةوتة دةبيَ، يا ئةنداميَكى جةستةى لةدةست دةدات ثيَويستى بة ضاوديَريكردنيَكى تايبةت هةية و ئةركيشى دةكةويَتة سةر هةموو كؤمةلَطةكةوة تا ئةم بؤشاييةى بؤ ثرِ بكريَتةوة .

v ماوةيةك بةر لةئيَستا كة بةرِيَزتان لة رِاطةياندنةكان ئاماذةتان ثيَدا لة دريَذةى ئةو خزمةتانةى ثيَشكةش دةكريَن لة شارى هةوليَر لةم ضوارضيَوةيةدا ثارك يان كافتريايةك بؤ كةمئةندامان دروست بكةن بؤ ئةوةى كاتةكانى خؤيان تيَدابةسةربةرن ؟
بةلَيَ، ئةمة داواكارى كةمئةندامانى سةنطةرى كوردستان كرديان وةك ضؤن باخضةى خانةنيشينانمان لةناو سةنتةرى شار دروستكرد بؤ خانةنيشان، ئةواش باخضةيةك يا ثاركيَكى تايبةتيش بؤ ئةوان دروست بكةين تا بتوانن لةم شويَنة كؤببنةوة بؤ ئةوانةى كة لة ذيانى شاخ و ثيَشمةرطايةتيدا لة دريَذةى خةباتى خؤيان قوربانيان داو و ئيَستةش بةشيَك لة ئةندامانى جةستةيان لة دةست داوة لة ثيَناو ميللةتةكةى خؤيان، تيايدا كؤ ببنةوة ئيَمةش ئيَستا بة دواى طةرِانين تاشويَنيَكى طونجاو وتايبةت بؤ كةمئةندامان ديار بكةين , ثارك يا باخضةيةكيان بؤ دروست بكةين و كاتةكانى خؤيان تيَدا بةسةر ببةن.
v ئةى وةك ثاريَزطارى هةوليَر ثرؤذةتان ضيية بؤ خزمةتكردنى كةمئةندامان ؟
بةسةرجةم ئةو ثرؤذانةى لةلايةن حكوومةتةوة جيَبةجيَ دةكرين بؤ سةرجةم ثيَكهاتةكانى ناو كؤمةلَطة ,بةدلَنياييةوة بة شيَوةيةك لة شيَوةكان بؤ هةموو كؤمةلَطة دةطةرِيَتةوة. سةبارةت بة ثةككةوتةكانيش ئةو بةرنامانةن و هيَدى هيَدى و خراونةتة بةرنامة هةتا شويَنى تايبةت بؤ ثةككةوتةكان هةر لة رِووى هاتووضؤ ,وةرزش ... .
بةردةوام لةشويَنة طشتيييةكان كارى لةسةر دةكريَت، بؤ نموونة شويَنى هاموشؤى ثةككةوتةكانمان جياكردةوة ئةمةش شتيَكى تازة بوو لة ناو كؤمةلَطةى ئيَمة ,ئيَمةش بةبةردةوامى كارى لةسةر دةكةين و بارودؤخى ثةككةوتةكان لةبةرضاو دةطرين.
" بةنيازين ثارك يا باخضةيةك بؤ كةمئةندامان درووست بكةين"




v ئةى خودى ثاريَزطا تاضةند لةنزيكةوة ئا طادارى كيَشةو طرفتةكانى كةمئةندامانة ؟
ديمانة
Ouemd 2009 Dec. No. 3
13ئةوةى ئاطادار بم رِيَكخراوى كةمئةندامانى سةنطةرى كوردستان لةناو ليَذنةى بالاَ هةنديَك








طرفتيان هةية. بؤ ئةم طرفتانةش ضةند واذوويةكمان بؤ هاتووة بؤ داواكارييةكان ئةمةش هةقيَكى رِةواى خؤيانة بةلاَم بةثيَي ئيمكانييةتى حكوومةت وبةرنامةى ئايندةى حكوومةت ضؤن بكريَت ذيانيان باشتربكريَت.
" مرؤظ كاتيَ ثةككةوتة دةبيَ يا ئةنداميَكى جةستةى لةدةست دةدات ، ثيَويستى بة ضاوديَريكردنيَكى تايبةت هةية "





v 3/12 يادى كةمئةندامانى جيهانة , لةم يادة ثاريَزطارى هةوليَر ض موذدةيةك بة كةمئةندامانى سةنطةرى كوردستان دةدات؟
ئةوةى لة تواناو دةسةلاَتى ئيَمةدا هةبيَت دةيكةين ضونكة هةر ئةوانة بوون بة بةخشينى ئةنداميَك لة ئةندامةكانى جةستةى خؤيان رِؤذطارى ئةمرِؤيان درووستكرد. ئةوةى بة ئيَمةش بكريَت دريَخيان بؤ ناكةين.

بةثيَي دوا ئاماري رِيَكخراوي تةندرووستي جيهاني، هةر ئيَستة زياتر لة 600 مليؤن كةس لة جيهان بة جؤريَك لة جؤرةكاني بواري جةستةيي، دةرووني و كؤمةلآيةتي ثةككةوتة و كةمئةندامن. لةسةدا 80ـي ئةم رِيَذةيةش لة ولآتاني دواكةوتوو و لةطةشةدان. لة ئةنجامي كةمي خؤراك و بةدخؤراكي و هةذاري و خراثي رِةوشي تةندرووستي و نةبووني ثةروةردةي باش و ضةندين هؤكاري ديكةى ثيَوةنديدار، ثلان و بةرنامةكاني ثةرةثيَداني تواناي خةلَك لة زؤربةى ولآتاني لةطةشة و ناسراو بة جيهاني سيَهةم تووشي شكست هاتووة و ثيَويستييةكي زؤريان بة يارمةتي و هاوكاري هةية.

وةك خالَيَكي هاوبةش، زؤربةى كةمئةنداماني جيهان طرفتي جةستةيي و كلتووري و كؤمةلآيةتييان هةية و رِؤذانة تووشي ضةندين بةربةرستي ذيان و كةمي خزمةتطوزاري دةبنةوة. رِوانيني خةلَك، زياترلةرِووي بةزةييي هاتنةوةية و ئةم رِوانينة، دةرووني كةمئةندامي هةذاندووة. هةستكردن بة بووني جياوازي لةناو كؤمةلَطة، ئةو ئازارةية كة رِؤذانة بةردةام تووشي كةمئةندام و ثةككةوتة دةبيَتةوة و بووةتة بةشيَكي دانةبرِاو. كؤي هةموو ئةو تايبةتمةندييانةي ذياني كةمئةندام، جيهاني هاندا بؤ ئةوةى رِؤذيَك تايبةت بكريَت بة كةمئةندام و رِيَزليَناني ئةم تويَذة كة لة هةموو ولآت و كؤمةلَطةكاندا كةم و زؤر بوونيان هةية و هةموو جيهان ئاشناية بةم تويَذة.
رِؤشنبيري كاروضالاكي

Ouemd 2009 Dec. No. 3
14هؤكاري دةستنيشانكردني رِؤذي سيَيةم كانووني يةكةم بةرِؤذ جيهاني كةمئةندام ضيية ؟
ئا: ئوميَد

كةمئةندامان لة ئاستي نيَودةولَةتي














رِؤذي جيهاني كةمئةندام لةلايةن رِيَكخراوي نةتةوة يةكطرتووةكان دانرا و لة ئةنجامي هةولَيَكي ولآتاني هةموو جيهان هاتة ئاراوة بؤ رِيَزليَنان لةوانةي كة بةجؤريَك ئةندام يان ضةند ئةنداميَكي لةشيان لةدةست داوة. ئةم رِؤذة، بؤ يةكةمجار سالَي 1992 بوو كة ئةنجوومةني طشتيي نةتةوة يةكطرتووةكان ثيَشنيازي ئةم رِؤذةى كرد و دواتر بوو بة برِيار. بة هؤيةوة هةموو جيهان ئاطادار كراوة لةوةى كة ثيَويستة كةسي كةمئةندام لة سةرجةم بوارةكاني سياسي، كؤمةلآيةتي، ئابووري و كلتووري سوودمةند بيَت و بةشداري كارا و بةرضاوي ثيَ بكريَت. ئةم رِةوتة بةردةوام بوو تا ئةوةى ثاش 7 سالَ و لة سالَي 1999 بةرنامةيةكي نويَ هاتة ئاراوة كة درووشمي " لة سةدةى نويَدا، دونيا بؤ هةمووانة"ـي هةلَطرتبوو و ولآتان بةباشي كاريان بؤ دةكرد. لةماوةى بيست سالَي رِابردوو،








هةولَ و ماندوبوونيَكي زؤر دراوة بؤ ئةوةى كةمئةندام بةشيَوةيةكي جوان بة كؤمةلَطة ثيَناسة بكريَت و سةرةتاكاني بؤ سالَي 1981 دةطةرِيَتةوة كة بيرؤكةى رِؤذي جيهاني كةمئةندام هاتة ئاراوة و دواتر لة سالَي 1992 بة فةرمي هاتة رِاطةياندن. نةتةوة يةكطرتووةكان بةثيَي ثلان و بةرنامةيةكي تايبةت، ئةركي ضاوديَري ذياني كةمئةنداماني خستة ئةستؤي حكوومةتةكان و داواي لة كؤمةلَطةكان كرد لة ثاراستني كةمئةندام يارمةتيــدةر بن. بةتايبةت لة دابينكردني ذيانيَكي شياو و هةلي كار و مافي ذيانيَكي ئاسوودة.
دروشمي ئةمسالَيش، ثيَكهاتووة لة "دؤزينةوةى كاري باش بؤ ئةوانةى توانايان كةمة"، واتة ئةمسالَ جيهان طرينطي تةواو دةدات بة كار بؤ كةمئةندامان. بةتايبةت كة هةست دةكريَت كةمئةندامان لة كؤمةلَطة ثةراويَز خراون و مندالآن و طةنجاني كةمئةندام ثترين زيانيان ثيَطةيشتووة، لةكاتيَكدا ئةم ضينة كاراترين ضينة.
رِؤشنبيري
Ouemd 2009 Dec. No. 3
15لة زؤربةى ولآتان، لةسةدا 80ــي كةمئةندامان تواناي كاريان هةية، بةلآم هةرطيز دةستيان بة ثيشةى خؤيان ناطات و رِوويان لة ناهوميَدي تةواو كردووة.
نةتةوة يةكطرتووةكان ثةيماننامةيةكي ثةسةند كردووة كة تيَيدا مافي كاري بةثيَي يةكساني تةواو بة كةمئةندامان داوة و هيض جياوازييةكي نةخستووةتة نيَوان تاكةكاني كؤمةلَطة و داواش دةكات خاوةنكاران رِيَز لة كةمئةندام بطرن و هاوكار بن و مووضةى كةم بة كةمئةندام نةدريَت بة بيانووي ئةوةى تواناي جةستةيي كةمة.
جطة لةوةش، داوا دةكريَت دلَنيايي بدريَت بة كةمئةندام بؤ ئةوةى ثيشةي خؤي لةدةست نةدات و نيطةران نةبيَت لةوةى بيَكار دةبيَت. هةر لةم سؤنطةشةوة ئةمسالَ لة رِؤذي جيهاني كةمئةندامةوة جةخت لةسةر ثاراستني مافي كار بؤ كةمئةندام كراوة و ولآتان ضةندين ثلان و بةرنامةيان بؤ ئةو مةبةستة خستووةتة رِوو.






ئا: سامان شيَخ بابا عةلي


كةمئةندام ئةو مرؤظانةى بةشيَك لة جةستةى خؤيان لةدةست داوة ، هةر بؤية بةبؤنةى رِؤذى كةمئةندامانى جيهانةوة بةرِيَز(دارا يارا ) نويَنةرى سةرؤكى هةريَمى كوردستان بؤ كاروبارى ئاوةدان كردنةوة لة ديمانةيةكى طؤظارى (ئوميَد ) تيشك دةخاتة سةر ثيَداويستيةكان و رِيَزى كةم ئةندامان لةلاى حكوومةت و ئةو كارانةى كة لة رِابردوودا بؤ كةمئةندامانيان كردووة و ثيَداويستيى ئايندةش باس دةكات كة ثيَويستة بؤ كةمئةندامان بكريَت .

v دةكريَت بزانين كةمئةندام لاى بةرِيَزتان ضى دةطةيةنيَت بةتايبةتى كةمئةندامانى سةنطةري كوردستان ؟
ئةمةويَت ئةوة بلَيَم كةوا ئةم رِؤذةى كة ئيَمةى تيَداين ئازادى كوردستان ، ثةرلةمان ,حكوومةتى هةريَم و سةرؤكايةتى هةريَمى كوردستان ، ئةمانة هةمووى بةرهةمى شةهيدانة و ئةو مرؤظانةن كة بةشيَك لة جةستةى خؤيان لة دةست داوة كة ئةتوانم بلَيَم ( شةهيديَكى زيندوون ) ضونكة طيانى خؤيان بةخت كردووة و جةستةى خؤيان فيدا كردووة و ماون بةلاَم
دارا يارا :
§ كةمئةندامانى سةنطةر شةهيديَكى زيندوون
§ ئةمرِؤي كوردستـان بةرهـةمي شةهيـدانة
ديمانة كاروضالاكي

Ouemd 2009 Dec. No. 3
16







لاى من شةهيديَكى زيندوون كة ئةويش كةمئةندامانى سةنطةرن .
" داوا لة وةزيرى ثلاندانان دةكةم كاريَكى وا بكريَت ذيان و طوزةرانى كةمئةندامان بخريَتة بةرنامةيانةوة "




v جةنابتان نويَنةرى سةرؤكى هةريَمن بؤ ئاوةدانكردنةوةى كوردستان ، ضيتان كردووة بؤ كةمئةندام و لة داهاتوودا ضى دةكةن بؤيان ؟
بةرِاى من تاكوو ئيَستة بةرنامةيةكى ضرِو ثرِ و تؤكمة نةبووة بؤ كةمئةندامان بةتايبةتى كةمئةندامانى سةنطةر. وةك خؤم دةلَيَم بةداخةوة كة دةبوواية ببيَت ,بؤية داوا لة وةزيرى تازةى ثلاندانان دةكةم كةوا ثلانيَكى ضرِ و ثرِ لة ماوةيةكى كةمدا دابرِيَذيَت كة كاريَكى وابكريَت ذيان و طوزةرانى كةمئةندامان بخريَتة بةرنامةيانةوة تاكوو بتوانن ذيانيَكى خؤش بة سةر بةرن و ئةو نموونةيةش حةز دةكةم بلَيَم كة لة ئوروثا زؤر باسي كار دةكريَت بؤ كةمئةندام، هةر لة برِينةوةى مووضةى مانطانة و دابينكردنى شويَنى نيشتةجيَبوون، لة كاتيَكيشدا طةر ثيَويستيان بة بوارى تةندرووستى هةبيَت ثيَويستة لةو بوارةش ضاوديَرى ورد بكريَن و ئةوانة ثيَويستة لةلاى خؤمان هةمان بةرنامةيان بؤ دابرِيَذريَت تاكوو ئةو تةمةنةى كة ماويانة بؤ ذيان بة خؤشطوزةرانييةوة بةسةرى بةرن .
" داواش لة كةمئةندامان دةكةم ، وا نةزانن لة ناو كؤمةلَطةدا بايةخيان نيية "




v لة رِابردوودا كارتان كردبوو بؤ كةمئةندامان ، دةكريَت بزانين ضؤن بوو و ضى لة ئايندةدا دةكةن ؟
ديمانة كاروضالاكي

Ouemd 2009 Dec. No. 3
17من لةطةلَ ئةوةى كارى فةرمى خؤم هةية، بةلاَم لة هةمان كاتيشدا دامةزراوةيةكى ديكةمان هةية بةناوى (سةنتةرى رِاهيَنان و ثيَطةياندنى لاوان ) بؤية لةطةلَ ( ويلضةر ئينترناشنالَ ) رِيَككةوتنيَكمان كرد كة ئةوان هةنديَك يارمةتييان هيَنابوو بؤ كوردستان كة خؤى لة (560) كورسى دةدا بؤ كةمئةندامان كة بة شيَوازيَكى ضاك و باش درووست كرابوون ليَمان وةر طرتن و توانيمان دابةشى بكةين بةسةر ناوضةكانى زاخؤ ,ئاكرئ ,هةلَةبجة ,سؤران ,ميَرطةسور ,هةرير و شةقلاَوة. داوامان كرد كةوا ليستى كةمئةندامانى خؤمان بنيَرن بؤمان و ئةوة بوو بةشى هةموو كوردستانى نةكرد ئيَمةش دةزانين كة رِيَذةكة زؤر لةوة زياترة بةلاَم بةردةوامين لة داواكردنى كورسى بؤيان و ئامارى شويَنةكانمان لا هةية و هةركات كةهات ئةوا لةزمنى شويَنةكان بيَطومان بةشى كةمئةندامانى سةنطةريشى تيَداية ,بؤية سةنتةرى ئيَمة بؤ ثيَطةياندنى لاوانة بةلاَم كةمئةندامانمان جيا نةكردةوة و ئةوةى لة تواناماندا هةبيَت دريَخى ناكةين بؤيان .
بةبؤنةى سالَياديان ، بةكةمئةندامان ثيرؤزباييان ليَ دةكةم كة ئةوانيش بةشيَكن لةم كؤمةلَة وةكةمئةندامى جةستة نابيَتة هؤى ئةوةى كة مرؤظ كةم ئةندامة ,بةلَكوو بيركردنةوة و بيروهؤشى مرؤظ ئةوة كارةطرنطةية ,ثيَيان دةلَيَم كة نيطةران مةبن و ثيرؤزباييان ليَ دةكةم و داوا لة حكوومةتى هةريَم و دةزطا ثيَوةنديدارةكان دةكةم كةوا كار بكةن بؤ ضاككردنى بارى ذيانى كةم ئةندامان تاكوو هةست نةكةن بةشيَكى دابرِاوى كؤمةلَطةكةن و داواش لة كةمئةندامان دةكةم وانةزانن لةناو كؤمةلَطةدا بايةخيان نيية بةلَكوو دةبيَت خؤيان بةزياتر خةمخؤر بزانن لة جيَيةكانى تر و ئةوانيش مرؤظى ئةم ولاَتةن .

نامةيةك بؤ ئةندام
ثةرلةمانانى نويَ

ن: ستار ئةكرةم مةولود



طووتار كاروضالاكي

Ouemd 2009 Dec. No. 3
18من وةك هاوولآتيةك و كورِة شةهيديَك بة باشم زانى لةم كات و ساتة طرينطة نامةيةكى كراوة بؤ ئيَوةى بةرِيَز رِةوانة بكةم ، هيوادارم ئةم نامةيةم بةهةند هةلَ بطرن و كارى بؤ بكةن ، ئةوةى من مةبةستمة بؤ ئيَوةى بةرِيَز بنووسم ئةوةية ئيَوةى بةرِيَز لة ناو ثةرلةمانى كوردستان دادةنيشن، وا بير مةكةنةوة بؤ خؤ دةولَةمةندكردن و طةيشتن بةم شويَنة بؤ مرازى حزبةكةى خؤتان لةويَ دانيشتوونة و كةميَك بير لة رِابردووةكةى كوردستان بكةنةوة بير لةم هةموو كارةسات و قوربانى يةك لةدواى يةكانة بكةنةوة كة بةسةر ئةم طةلة زولَم ليَكراوة هاتووة.بزانن طةل ئيَوةى بؤ ض كاريَك هةلَبذاردووة سةيرى كولانكةيةكى بضووك مةكةن ضاوكراوة بن سةيرى ثاشةرِؤذى طةلةكةتان بكةن و بير لةمندالَة بيَ باوكةكان و دايك و باوكة جةرط سووتاوةكان وئافرةتة بيَ ثياوةكان بكةنةوة ، كةميَك بير بكةنةوة ئايا بؤ ئةم وةزارةتى شةهيدان و ئةنفالكراوةكاني ناو حكوومةتى كوردستان بوونى هةية بير لة طووندة خاثور كراوةكان و كةمئةندامانى سةنطةر و زيندانيانى سياسي بكةنةوة، بير لة زولَم و زؤردارى رِذيَمى بةعس بكةنةوة ، واز لة بيري تةسكى حزبايةتى بهيَنن و دةست لة ناو دةست بنيَن بؤ ئةوةى ئةم ئازاديية و خؤشطوزةرانيةى ئيَستاي كوردستان هةية زياتر بةرةو ثيَش ببةن و هةموو شةهيدةكاني كوردستان خويَنيان رِشتووة ، ئةم ثيَشمةرطة قارةمانانةى كوردستان، كوردستانيان







تاكوو ئيَرة هيَناوة. ئيَوةى بةرِيَز كار بؤ ئةوة بكةن زياتر بةرةو ثيَشى ببةن كار بؤ ئةوةى بكةن كوردستان بكةن بة دةولَةت ، من وام ثيَ باشة كةميَك لة ذيانى تالَى باوكم و خانةوادةكةم بؤ ئيَوةى بةرِيَز رِوون بكةمةوة. لةوانةبيَ ذيانى ئيَمة زؤر لة خةلَكانى تر خؤشتر بيَت ، من باوكم لة مواليدي (40) كانة لة سالَى (60 ) كان ضةكى شةرِةفى خستووةتة شان هةر لةماوةى ثيَشمةرطايةتى ذيانى هاوسةرى ثيَك هيَناوة بةردةوام بووة لة ثيَشمةرطايةتى تاكوو لةسالَى هةشتاكان لةكاتى بةجيَهيَنانى كارى ثيَشمةرطايةتى طةرِاوةتةوة دةشتى هةوليَر لةطةلَ كؤمةلَيَك لة هةظالآنى بةركةمينى دوذمن دةكةون و خؤى و ضةند كةسانيَك لة برادةرةكانى شةهيد دةكريَن. لةكاتى شةهيدكردنى باوكم من و سيَ براى ترم هةبوون كة طةورةكةمان تةمةنى حةوت سالآن بوو بضووكةكةشمان شيرةخؤرة بوو سيَ رِؤذ ثاش شةهيدكردنى باوكم يةكيَك لة براكانم كؤضي دوايي كرد. ئيَمة ماينةوة سيَ براو دايكيَك دايكم باس دةكات كاتيَك باوكم شةهيد كراوة زياتر لة دووسةد دينارى ئةم كاتيش قةرزدار بووة. هيض شتيَكيش لة مالَمان نةبووة ئةوةى هةمان بووة لة ناو باوليَك و ضةند بوخضةيةك بوو ، ئينجا لة يةكيَك لة طووندةكانى دةشتى هةوليَر نيشتةجيَ بووين. لةهةمووان ناخؤشتر ئةوةبوو ناويشمان لة دائيرةى نفوس نةبووة. بةهؤى كؤلَنةدانى دايكم بةرةنطارى سةختى ذيان بؤوة ئيَمةى بةخيَو كرد تاكوو طةيشتينة ئةمرِؤ. ئةمة تةنيا نموونةيةك بوو لة ذيانى خانةوادةى ثيَشمةرطةيةك و ثاشان شةهيديَك ، لةخوا بةزياد بيَت ئيَستةش ئيَمة هةرسيَكمان خاوةن برِوانامةي بةرزين، مالَ ومندالَمان هةية هيض شتيَكمان ناويَت لة ئيَوةى بةرِيَز، تةنيا داواكاريمان لة ئيَوةى بةرِيَز ئةوةية دةست بةم ئازادي و سةركةوتنةى كوردستان بطرن هةولَ بدةن بةرةو ثيَشى ببةن ، هةرضؤنيَك بىَ تاكوو ئيَستة بةباشى هاتووة. هيوادارم بةباشتر برِوات ، ئةوةى من نيطةرانم ئةوةية ثاش ضةند رِؤذى تر هةلَبذاردنى ترمان لة ثيَشة، ئةويش هةلَبذاردنى ثةرلةمانى عيَراقة، داواتان ليَدةكةم لة
طووتار
Ouemd 2009 Dec. No. 3
19




ئيَستاوة كار بؤ ئةوة بكةن هةر هةموو ئةندام ثةرلةمانةكان يةكطرن و ليستيَك ثيَك بهيَنن بة ناوى ليستى كوردى. واتة بةيةكدةنط بضوونة ثةرلةمانى عيَراق و ئةطةر ئيَوة كاريَكى وابكةن هةم خؤتان و هةم طةلى كوردستان و هةم خانةوادةى شةهيدان هةم خانةوادةى ثيَشمةرطةكان دلَخؤش دةبن و لةهةمان كاتيشدا كورد بةرةو بة دةولَةتبوون دةضيَت ، لة كؤتاييدا هيوادارم كارى بؤ بكةن و كوردستان بةرةو ثيَش ببةن و طةليش ضاوةرِوانى دةست و بازوى ئيَوةية.







ديدار / بةرهةم شيَخ عزالدين


زؤرن ئةو مرؤظانةى كة لة ثيَناو ولاَت و طةلةكةيان خةبات دةكةن و تيَدةكؤشن ، بؤ ئازادى و سةربةخؤيى. زؤر جار ئةو مرؤظانة لة ثيَناودا شةهيد دةبن، زؤر جاريش بةشيَك لة جةستةيان دةبةخشن يان لة دةست ئةدةن واتا بةرِيَككةت رِزطار دةبن ، ئةمجؤرة كةسانة سةرؤك بارزانى بة شةهيدى زيندوو ناوى بردوون. يةكيَك لةو كةسانة بةريَز( فازلَ رِةئوف )
بةرثرسى لقى 21ـي ثارتى ديموكراتى كوردستانة و ثيَشمةرطةى ديَريني ثارتى كة لة ضةندين داستان و شةرِ بةشدارى كردووة. بة يةكيَك لةو ثيَشمةرطانةى كةوا بةسةختى بريندار بووة و ضةندين هةظالَى نزيكى شةهيد بوون و خؤشى بةرِيَككةوت رِزطاري بووة بةمجؤرة بؤمان دوا:
ثرسيار / لاى بةرِيَزت كىَ كةمئةندامى سةنطةرة ؟
ديمانة

Ouemd 2009 Dec. No. 3
20وةلآم : لاى من ئةو كةسة كةمئةندامى سةنطةرة ، كة لة شؤرِشى بزوتنةوةى كوردايةتى واتة لة شؤرِشى ئةيلولى مةزن و لة شؤرِشى طولاَنى ثيَشكةوتنخواز لة كاتى بةرطرى لة كورد و كوردستان بةرةو رِووى دوذمن بوبيَتةوة و بريندار بوو بيَت و بةشيَكى جةستةى لةدةست دابيَت و بو بيَتة رِيَطر لة بةخيَو كردنى خؤى و خيَزانةكةى.
فازلَ رِةئوف، بةرثرسى لقى 21 بؤ "ئوميَد"

"شانازى دةكةم بةشيَك لة جةستةم خستة ثيَناو
ئازادى كوردستان و ئيَستةش بةرهةمةكةى دةبينم"





ثرسيار / ئةوانةى بةشيَك لة جةستةى خؤيان بة كورد و كوردستان بةخشى ضيان ثىَ ئةوترىَ ؟
وةلآم : بة بؤضوونى من ئةوانة شةهيدى زيندوون ، ضونكة لة شةهيد بوون بة بةختى طةرِاونةتةوة ، ئةوانة رِةمزيَكى ديارن لة بةرضاو. رِاستة شةهيد نةبوون بةلآم زؤريان ئةوةندة وةزعيان خراثة هةر رِؤذ شةهيد بوونيَكة بؤية زؤر ثيرؤزن .

ثرسيار / ثيَت وانيية كةم ئةندامانى سةنطةر وةك ثيَويست خزمةت نةكراون ، ضى بكريَت بؤيان زؤر باشة ؟
وةلآم : من دةلَيَم لةو كاتةدا نةبىَ كة بريندار بوون و طةرما و طةرم بةثيَى توانا و دةسةلاَت لةو سنوورى تيَدا بريندار بووة خزمةت كرابىَ و وةكوو تر، بةثيَى ثيَويست هةقى خؤيان نةدراوةتىَ ، لةم دواييةدا ئةم هةظالآنةى دةستةى بالاَى كةم ئةندامانى سةنطةر و ضةند جار هةموومان






خستومانةتة رِوو (كةمئةندامانى سةنطةر) شويَنيَك و ناويَك يان رِيَكخراويَك كؤيان كاتةوة ، ئةوة بوو ئاواتةكةى كةمئةندامانى سةنطةر هاتة دى. طرينط ليَثرسينةوة و كاركردنة بؤيان لةلايةن حزب و حكوومةت ، دةستخؤشى لةو دةستة هةظالَة دةكةين كة ماندوو بوون تيَدا بةتايبةتى ستافى ئيَستة ، كةمئةندامان هةقى خؤيانة بؤخؤيان و مالَ و منالَ و بؤ ئةوانةى هاوكارى و خزمةت بة كةمئةندامةكة دةكات ثيَويستة بة وردى سةيرى ثيَداويستييةكانى خؤى بكرىَ. ئةو بةرنامةى لة ئةوروثا هةية ليَرةش ثيادة بكريَت ، سةرةتا مووضةيةكى تايبةت بؤ خؤى و بةخيَو كردنى منالاَنى و ثيَناسيَكي تايبةتي هةبىَ و طشتاندن بكرىَ بة هةموو وةزارةتةكانى هةريَم كةوا هيض كارى نةوةستىَ لة هةموو دائيرةكان لةطةلَ ليَبوردن لة رِسوماتى كارى ناو حكوومةت. بودجةى تايبةتى و ئاسانكارى بكرىَ بؤ كةمئةندامان بؤ سةفرة و سةفةر كردنى ولاَتان ، بة سةر كردنةوةيان لة هةموو يادة جؤراوجؤرةكان بة كارى تايبةت ، ليَثرسينةوة لة مندالآنى بة تايبةتى بؤ خويَندن لة ناوةوة و دةرةوةي ولآت .
ديمانة

Ouemd 2009 Dec. No. 3
21ثيَويستى و ئاسانكارى هاتووضؤيان بؤ بكرىَ ، جطة لة ئؤتؤمبيَلى طشتي، بةتايبةتى كورسى و عارةبانة هةروةها ئاميَرةكانى ثيَويست بة (ظيزؤ سةرةث) ضارةي سروشتي ئةمانة. جيَطةى خؤيةتى لة بؤنة طةورةكان وةك ولاَتانى دةرةوة بة تايبةتى رِؤذانى سةركةوتنى شؤرِش لة كوردستان ثيَشرِةوى رِىَ ثيَوان و يادةكان بن لةطةلَ ثىَ بةخشينى مدالياى شؤرِش لة لايةن سةرؤكى كوردستان و ثةرلةمان و حكوومةت.
ثرسيار / بةرِيَزت كة بةشيَك لة جةستةت ثيَشكةش كردووة ثةشيمان نيت و هةست بةضى دةكةيت؟
وةلآم : نةخيَر ثةشيمان نيم بةلَكوو شانازى ئةكةم لة ثيَناو ئازادى كورد و كوردستان بةشىَ لة جةستةى خؤم بةخشيوة بةو ضاوةى خؤم بةرهةمى خةباتةكةم و زةحمةت و بريندارييةكةم ئةبينم ، ئةمة كاريَكى ثيرؤز و بة جىَ طةياندنى ئةركيَكي طةورةية و هةست بة سةربةرزى و طةورةييةكى خؤم ئةكةم ، هةموو كةمئةنداميَك لة بةخشينى بةشيَكى جةستةى بة كةمبوونةكةى شانازة و من خؤم وام.
ثرسيار/كةمئةندامانضيان بؤ بكرىَ كة هةست بة كةم و كورِى نةكةن؟ وةلآم : بةرِاستى ثيَويستة و هةقى خؤيةتى كةم ئةندامان ليَثرسينةوة لة داوايان بكرىَ و بؤيان جيَبةجىَ بكرىَ. لة ثيَشةوةدا باسى ضةند خالَمان كرد كة بؤيان بكرىَ ، بةلاَم لة سةرووي هةموويةوة رِيَز و بةسةر كردنةوة لة ولاَتانى ئةمريكا و بريتانيا و ئوروثا لة هةموو ثيرؤزتر بؤيان ئةو بة سةر كردنةوةية.
هؤكارةكاني
كةمئةندامبوون ؟
ئا : ئوميَد







زاناياني ثزيشكي، جؤرةكاني كةمئةندامبوونيان دابةشكردووةتة سةر 4 بةشي سةرةكي.
1.ئةوانةي بة جةستة كةمئةندامن و بةش يان بةشيَكي جةستةيان لةدةست داوة. 2. ئةوانةي لةبواري ميَشك و عةقلَةوة كيَشةيان هةية و بة ميَشك كةمئةندامن. 3. ئةوانةي ضاويان نيية و نابينان، بة كةمئةندامي تايبةت ناسراون و دةطمةنن. 4. ئةوانةي تواناي بيستنيان نيية و لة طويَ و كاري بيستندا كةمئةندامن.

هؤكارةكاني كةمئةندامبوون، بةثيَي تويَذينةوة ثزيشكي و زانستييةكان دابةشكراوةتة سةر :
رِؤشنبيري
كاروضالاكي

Ouemd 2009 Dec. No. 3
221. نةكووتاني مندالَ لة سةرةتاكاني ذياني و طرينطي نةدان بة كووتاني مندالآن لةكاتي خؤيدا. 2. زؤربووني ذمارةى ئةنداماني خيَزان و بةتايبةت ئةو خيَزانانةي هةذارن و لةمالَةوةدا زؤرن. 3. زؤربووني ذمارةى نةخويَندةواران و بةتايبةت لة ولآتة ثاشكةوتووةكان كة نموونةيان زؤرة. 4. خراثبووني رِةوشي تةندرووستي هاوولآتيان و لةبارضووني باري تةندرووستي خةلَك بةطشتي. 5. نارِؤشنبيربووني خةلَك كة بة ضاويَكي كةم سةيري كةمئةندام دةكةن و لةو بابةتة تيَناطةن. 6. ثيَرِانةطةيشتني حكوومةت بةو بةشة لة كةمئةندامانةى كيَشةيان هةية و فةرامؤش كراون. 7. شةرِ و دةرئةنجامةكاني ثاش شةرِ كة سةرجةم ثيَكهاتةكانى خةلَك تيَيدا زةرةمةند دةبن. 8. برسيَتي و
باشنةبووني باري خؤراك و كيَشةى بةدخؤراكي خةلَك كة هؤكاريَكي زؤر طرينطة. 9. بلآوبوونةوةى جؤرةكاني نةخؤشي كة زؤرجار لة كؤنترِؤلَي حكوومةتةكان دةردةضيَت. 10. رِووداوةكاني سروشتي و بةتايبةت كارةسات كة ضةندين كةمئةندام و نةخؤشي ليَدةكةويَتةوة. 11. تيَكضووني ذينطة و ثيسبووني شويَني ذياني هةموو خةلَك، كة ئيَستة كيَشةيةكي جيهانيية. 12. باري خراثي دةرووني خةلَك و تووشبووني كؤمةلَطة بة نةخؤشييةكاني خةمؤكي. 13.بةكارهيَناني ماددة سرِكةرةكان و زؤربةى دةرمانةكان بةبيَ ئاطاداري ثزيشك. 14. بةهةلَة ضارةكردني نةخؤشةكان و لة كؤنترِؤلَ دةرضووني جؤري نةخؤشييةكان. 15. زؤربووني رِيَذةى دانيشتوواني شار ولاوازبووني باري ثيَوةنديية كؤمةلآيةتييةكان.








* ثرسياريَكي تةقليدي، دةكريَ بزانين شنؤخان كيَية؟
ناوم شنؤ ميَهرثةروةرة لة بنةمالَةيةكى ناسراوى شارى مةريوان لة رِؤذهةلآتى كوردستان لة دايكبووم.

*بيَذةري كاريَكي زةحمةتة ضؤن ئةم بوارةت هةلَبذارد؟
لةوانةية منيش تةقليدى بيَت طةر بلَيَم هةر لةو تةمةنةى كة هةر كةسيَك بؤ خؤى ثيشةيةك لة ميَشكى خؤى هةلَدةبذيَريَت منيش حةزم لة كارى ثيَشكةشكارى و خويَندنةوة و لةوبابةتانة بوو. زةحمةت نيية، بةلَكوو حةز و خولياية .

* ضي مةرجة بؤ بيَذةري ؟
ثيَويستة بيَذةر ئةو بابةت و هةوالاَنةي دةيخويَنيَتةوة دةبيَ بة باشي ليَي تيَبطات. بيَذةري سةركةوتوو ئةوةية كة بتوانيَ بةخويَندنةوةي درووست و بة جوولَةي ثيَويست ثةيامةكة بةبينةر يان بيسةر بطةيةنيَت.

* جواني رِووخسار تا ضةند طرينطة؟
بيَطومان جواني رِووخسار طرينطة بةلآم تةنيا مةرج نيية بؤ بيَذةر، ئةوةي زؤر طرينطة ئاستي خويَندةواري و تيَطةيشتني بيذةرة.

* خويندنةوة و لايةني رِؤشنبيري ض كاريطةرييةكي هةية بؤ بيَذةر؟
ديمانة

Ouemd 2009 Dec. No. 3
23تا ئاستي خويَندةواري و رِؤشنبيري لةسةرتر بيَ، باشتر دةتوانيَ لة ئةركةكانيدا سةركةوتوو بيَ. بيَذةر



ئا : ئوميَد




تا ئاستي خويَندةواري و رِؤشنبيري سةرتر بيَ، باشترة.
ثيَويستة بةردةوام بةدواي رِووادوةكاندا بيَت و بخويَنيَتةوة. بؤ بيَذةر زؤر ثيَويستة كة نووسةر بيَ.
شنؤ ميَهرثةروةر :
كةمئةندامان،
شةهيداني زيندووي ولاَتةكةمانن*جطة لة بيَذةري بةرِيَزت نووسةري، ضؤن كار لةم دوو بوارةدا دةكةي؟
بةرِاى من ثيَويستة ئةو كةسةى بيذةرى دةكا هةولَبدات بؤ خؤ ثيَطةياندنى. ثيَمواية هةر دوو تةواوكةرى يةكن. بؤية كاريَكى قورس نية.

* دةربارةي ميديا و تيظي كوردييةكان دةلَيَي ضي؟
بة حوكمي ئةو ئازادييةي لة هةريَمي كوردستاندا هةية ذماريةكي بةرضاو طؤظار و رِؤذنامة و تيظي و بلاَوكراوةي ديكة لة هةريَمي كوردستاندا ضالاكن. هةرضةند كةموكورِي لة كاري ميدياكان بةرضاو دةكةويَ، بةلاَم جيَي شانازيية بؤ هةريَمي كوردستان كة هةموو بيروباوةرِة جياوازةكان بة بيَ هيض بةربةستيَك رِاوبؤضووني خؤيان دةردةبرِن. ئةم رِةوشة لة رِؤذهةلاَتي ناوةرِاست نموونةية. هيوادارم هةموو لايةك بةوثةرِي هةست بة بةرثرسياريتييةوة بؤ ثاراستني ئةم رِةوشة و طةشةثيَداني هةولَ بدةن.

*حةز دةكةي كام هةوالَ رِابطةيةني؟
ضونكة كارى سياسيم كردووة و ثيَشمةرطة بووم لة رِابردووشدا لة رِاديؤدا كارم دةكرد هةميشة حةزم ليَبوو هةوالَى سةركةوتنةكان رِابطةيةنم، بة خؤشيشةوة هةروا بووة هيواداريشم هةر موذدةى خؤشى رِابطةيةنم.
* كام هةوالَ دلَتةنطت دةكات؟
هةوالَى شةهيدبوونى هاوولآتيانى بىَ تاوان كة ئةم رِؤذانة بة داخةوة بة بةردةواميى دةبيسرىَ.

* ثةشيمان نيت لةو كارةي هةلَت بذاردووة؟
قةت ثةشيمان نيم ضوونكة كاريَكة برِواى تةواوم ثيَيةتى و خؤشةويستيم بؤى هةية.

* طةر رِاطةياندنكار نةبوويتاية ضيت دةكرد؟
وةك وتم زؤر حةزم لةم كارةى ئيَستامة، ئةطةر وانة باية كارى مامؤستايةتيم هةلَدةبذارد. بةلآم بةخواى مامؤستايةتيش تاقةتى دةويَت.

* ضؤن ذياني هاوسةريت هةلَبذارد؟
لة طةلَ كورِة مامى خؤم مةهدى ميَهرثةروةر ذيانى هاوبةشيم ثيَكهيَنا، خؤم زؤر بة بةختةوةريش دةزانم كة هاوسةريَكى وةك مةهديم هةية ضونكة بة هةق يارمةتيدةر و هاوكـار و هاوبيرمة لة هةمــوو كارةكانمـدا ، بةرهةمى ئةو ذيانةشم كضيَكة بة ناوى ئاران .
* دةربارةي لاواني ولاَتةكةت ضي دةلَيَي؟
لاوان سةرمايةي دوارِؤذي ولاَتن. ئةركي حكوومةتة كة بة شيَوةي جيددي بؤ ثةروةردةكردني لاوان لة هةموو رِوويةكةوة زياتر ضالاك بيَ، ضونكة بضووكترين كةمتةرخةمي لةم بوارةدا دةتوانيَ كارةساتي بؤ كؤمةلَـطة بةدواوة بيَ.

* ضؤن لة عيشق و خؤشةويستي دةرِواني؟
ديمانة
كاروضالاكي

Ouemd 2009 Dec. No. 3
24مرؤظـ دةبآ خؤى خؤش بويَت بؤ ئةوةى بتوانيَت دةوروبةرى خؤشبويَت. بىَ عيشق و خؤشةويستى ذيان هةر ماناى نيية. مةرج نيية مرؤظـ هةر عاشقى دلَدارى بيَت ، عيشق دةتوانيَت بؤ زؤر شت بيَت وةك: دايك ، مندالَ ، هاوسةر ، نيشتمان...

* دةربارةي كةمئةندامان ضي دةلَيَي ئةوانةي كة بةشيَك لة جةستةيان بةخشي بة كوردستان ؟
كةمئةندامان شةهيداني زيندووي ولاَتةكةمانن. ئةوان كة ئامادة بوون بؤ بةدةستهيَناني مافة رِةواكاني طةلةكةمان بةشيَك لة جةستةيان ببةخشن، بيَطومان جيَطةي رِيَز و ثيَزانينن. من هةر ئةوة دةلَيَم ضى هةية لة طيان و جةستة خؤشةويستر، ئةوان ئامادة بوون جةستةى خؤيان ثيَشكةش بكةن.

* كة دةيان بيني هةست بة ضي دةكةي؟
هةست دةكةم كة قارةمانيَك دةبينم. رِؤذاني سةختي خةبات و تيَكؤشانم بير دةكةويَتةوة، ضونكة بة رِاستي كةمئةندامان هيَماي قارةمانييةتي و لةخؤ بردوويين.

* طةر شتيَكت بةدةست بيَ ضي بؤ كةمئةندامان دةكةي؟
ثيَمواية هةرضي بكريَ بؤ كةمئةندامان كةمة. ئةطةر بةدةست من بوواية ذيانيَكي شياوي ئةم سةردةمةمم بؤ دةستةبةر دةكردن. زةمينةي خؤيندنم بؤ دةرِةخساندن بؤ ئةوةي باشتر بتوانن خزمةتي ولاَتةكةمان بكةن.







* دةربارةي رِةوشي ئافرةتان ضي دةلَيَي؟
سةبارةت بةم ثرسة زؤر شت وتراوة بةلاَم تةنيا دةلَيَم ئةوة ئافرةتان بؤ خؤيانن كة بةخةباتي بيَوضان و ثيَداطري و سووربوونيان لةسةر مافة رِةواكاني خؤيان دةتوانن يةكساني دةستةبةر بكةن. ئامرازةكاني ئةم خةباتةش خؤثيَطةياندن و وةرطرتني ئةرك و بةرثرسايةتي و هاتنة مةيدانة.

* زؤرجار نووسينةكانت لةسةرئافرةتة تا ضةند لة ئةداي كاري رِيَكخراوةكاني ئافرةتان رِازيت؟
دةبيَ ثيَش هةموو شتيَك ئاورِيَك لة كؤمةلَطةمان بدةينةوة، هيَشتا باوكسالاري لة كؤمةلَطةكةماندا زالَة، هيَشتا جياوازي لة هةمبةر كورِ و كض دادةنريَ و لة زؤر بواردا كؤسث و لةمثةر لةبةردةم ئافرةتاندا هةية. بةو حالَةش بووني ضةندين رِيَكخراو سةرةرِاي كةموكؤرِييةكانيان كاريطةريي خؤي هةبووة لةسةر ئاشناكردني ئافرةتان بة مافةكانيان و هةروةها رِةواندنةوةي تا رِاددةيةك فةرهةنطي باوكسالاري لة كؤمةلَطةكةماندا. بةلاَم ثيَويستة زؤر جيدديتر و كاريطةرتر كار بكريَ ضونكة بةرِاستي ئةركيَكي طرينط و ميَذووييان لةسةر شانة.

* هةست ناكةن كة زؤر غةدر لةثياو دةكةن ئةوةندةي باس لة مافي ئافرةت دةكريَ ثيَت وانيية يةك ماف هةية ئةويش مافي مرؤظة؟
ديمانة

Ouemd 2009 Dec. No. 3
25ئةطةر ئاورِيَك لة ميَذوو بدةينةوة دةبينين بة دريَذايي ميَذوو ئافرةتان بة شيَوازي جؤراوجؤر لةلايةن ثياوانةوة ضةوساونةتةوة. هةر ياسا و رِيَسايةك لةهةر شويَنيَك دةرضوو بيَت ضونكة ثياو بؤ خؤى دارِيَذةري بووة و ئافرةتان هيض كاريطةرييةكيان لةسةري نةبووة، لة قازانج و بةرذةوةنديي ثيَطةي ثياوان لة كؤمةلَطةدا بووة. هةر بؤية ئةوة ثياوانن غةدريان لة ئافرةتان كردووة. بريا بؤ هةر تاكيَك شتيَك بةناوي مافي مرؤظ ثيَوانة بوواية نةك ئافرةت و ثياو، كورِ و كض. كاتيَك باس لة وةرطرتني ماف دةكريَ ديارة ضةوسانةوةيةك لة ئاراداية ، كةوابوو جياوازييةك هةية بؤية ئافرةتانيش باسي مافةكانيان دةكةن.

* ثياواني كورد ضؤن دةبيني بةرامبةر بة ئافرةتان؟
ناتوانم بة موتلَةقي بلَيَم رِةفتاري ثياواني كورد لة بةرامبةر ئافرةتان باش بووة يان خراث. ئةو ثياوانةي لةدةلاقةي ئايينةوة دةرِواننة ئافرةت زؤرتر وةك زةعيفة و لاواز دةيبينن، بةلاَم نةوةي نويَ بة ثياو و ئافرةت كة بة طشتيي خويَندةوارترن، رِوانيني ثياوان تا رِادةيةك جياوازترة هةر ضةند كاريطةريي رِابردوو لةسةريان ماوة بةلاَم بة هؤي رِةوتي بةجيهاني بوون و ثيَشكةوتني كؤمةلَطة لة هةموو رِوويةكةوة ئاستي رِؤشنبيري تاكةكان طؤرِاني بةسةردا هاتووة.







*هيض جاريَك كةوتوويتة داوي خؤشةويستييةوة؟
ئةى ضؤن؟ ئينسان طةر عاشق نةبيَت ذيان ماناى نابيَ.
* مةريوان و هةوليَر ضؤن دةبيني؟
مةريوان ئةو شارة جوان و خنجيلانةية كة تيَيدا ضاوم بة دونيا هةلَيَناوة و مندالَى و لاويَتى خؤم تيَدا بة سةر بردووة، هةوليَريش ئةو شارة ئارام و هيَمنةية كة من و سةدان كوردى ثةرِيوةى ثارضةكانى ديكةى كوردستانى بة دلَ ئاوةلَييةوة لة خؤدا حةواندووةتةوة، هةر بؤية خؤشم دةويَت.






هةركةس لة ئةنجامي كةموكورِييةكي جةستةيي يان ميَشك و دةرووني تووشي كيَشةى كار و ذيان بيَت و كاريطةري بخاتة سةر هةموو ذياني، ئةم كةسة بة كةمئةندام دةناسريَت. كةمئةندام، دةكةويَتة بةرامبةر ضةندين كيَشةى ئابووري و سياسي و كؤمةلآيةتي و بةثيَي ئامارةكاني سالَي 1999ــي رِيَكخراوي تةندرووستي جيهاني، رِيَذةى 10% خةلَكي هةموو ولآتاني ثيشةسازي كةمئةندامن و رِيَذةيةكي زؤريان تا كؤتايي ذيانيان هةر بة كةمئةندامي دةميَننةوة.
رِيَزطرتن، نةك بةزةيي هاتن:
طرينطترين لايةن بؤ كةمئةندام، رِيَزطرتنة. كةمئةندام ثترين ثيَويستي بة رِيَز هةية و بيَزارة لةو كةسانةي لةرِووي بةزةيي سةيريان دةكات. رِيَزطرتن لة كةمئةندام، توانايةكي باشي ثيَدةدات بؤ ئةوةى زياتر خؤي دةربخات و تيَكةلَ بة كؤمةلَطة بيَت.
دؤزينةوةى هةلي كار:
سةركارخستني كةمئةندام، دةبيتة مايةى دلَنيايي ذيان و سةرضاوةيةكي باشي داهاتي بؤ دابين دةكات. بةشيَوةيةك كة ئةطةر كاري باشي هةبيَت و خاوةن داهاتيَكي باش بيَت، ئةوة زياتر هةست بة طرينطي خؤي دةكات و طرينطي بة كةسايةتي خؤي دةدات. رِيَذةى بيَكاران لةناو تويَذي كةمئةندامان دوو هيَندةى ناو خةلَكي ديكةى ئاسايية و بةثيَي
كةمئةندام كيَيـة؟
ئا : ئوميَد

رِؤشنبيري

Ouemd 2009 Dec. No. 3
26




رِيَنماييةكان، حكوومةتةكان ثيَويستة 3% لة كاري ولآت بؤ كةمئةندامان تةرخان بكةن. خةريكبووني كةمئةندام بة كار، دةبيتة مايةى دووركةوتنةوةى لة مالَ و خيَزان، ضونكة كةمئةندام بة بيَكاري، زياتر دةكةويَتة ناو خيَزاني و ذياني سةخت دةبيَت.

وةرزش و لايةني خؤشطوزةراني :
دابينكردني كاتي خؤشطوزةراني و وةرزش، جطة لةوةى دةبيتة مايةى باشبووني باري تةندرووستي كةمئةندام، ئةوة هيَزة شاراوةكاني كةمئةندام باشتر دةردةخات. بةتايبةت كة لةناو كؤمةلَطة دواكةوتووةكاندا، كةمتر رِيَطة بة كةمئةندام دةدريَت بةشدار بيَت لة شويَنة طشتييةكاني وةك ثارك، ياريطةكان و شويَنةكاني وةرزش و خؤشطوزةراني.





بةشداري كؤمةلآيةتي:
ثيَويستة كةمئةندامان بةشدار بن لة برِيارةكاني كؤمةلآيةتييةكان و رِيَطةيان ثيَ بدريَت لةسةر مةسةلة طرينطةكاني ثيَوةست بة ذيانيان خؤيان برِيار بدةن. مافي هةبيَت خؤي ذياني هاوسةري هةلَبذيَريَت و ئازاد بيَت لةوةى لةطةلَ كيَ ثيَوةندي دةبةستيَت يان نا. بةو شيَوةية دةتوانن، ناوةنديَكي تايبةت وةك رِيَكخراو ثيَك بهيَنن و تيَيدا باس لة ويست و خواستةكاني خؤيان بكةن و ئاراستةي شويَنةكاني ديكةى بكةن. ثيَويستة كةمئةندام، دةستي بطات بة هةموو خزمةتطوزاريية طشتييةكان و وةك هةر تاكيَكي ديكةى ئاسايي سةير بكريَت.








ثةروةردة و رِؤشنبيري
بةكارهيَناني هيَز و تواناي كةمئةندامان، جطة لةوةى سوود بة خودي كةمئةندام بطةيةنيَت، ئةوة لة بةرذةوةندي كؤمةلَطةشدا دةبيَت. بةشداريثيَكردني كةمئةندام لة لايةنة رِؤشنبير و ثةروةردةييةكان، يارمةتيدةر دةبيَت لة طةشةثيَداني كةمئةندام.
رِؤشنبيري

Ouemd 2009 Dec. No. 3
27يارمةتيداني كةمئةندام بة هةر شيَوةيةك بيَت، طرينطة و لة ئاييني ئيسلامدا بايةخيَكي زؤري ثيَدراوة. بةلآم ثيَويستة جؤريَك بيَت كة ناخي كةمئةندام بريندار نةكات و يارمةتييةكانمان لةرِووي طةورةكردني خؤمان نةبيَت، بةلَكوو تةنيا بؤ خزمةتي كةمئةندامان بيَت. زؤرجار، ثيَشكةشكردني ئاسانكارييةك و دؤزينةوةي كار و دامةزراندني كةمئةنداميَك، طةورةترين خزمةتة كة دةتوانين بة كةمئةنداميَكي ببةخشين.
دوا طووتةش:
ئةوانةى جةستةيةكي تةواو و بةتوانايان هةية، دةتوانن لةرِووي مرؤظدؤستي، خزمةت بة كةمئةندامان بطةيةنن و وةك دياردةيةكي تةواو سروشتي و ئاسايي سةيري كةمئةندام بكةن. ثيَيان وا نةبيَت كة بووني كةمئةندام سوودي نيية بؤ كؤمةلَطة، بةلَكوو، هةولَ بدةن تواناكاني كةمئةندام طةشة ثيَ بدةن و هاني بدةن زياتر لةوةى خؤي بير لة جةستةى بكاتةوة، بير لة ثيَشكةوتن و تيَكةلَبوون بة كؤمةلَطة بكاتةوة.






ئا : عبدالسلام سليَمان
ديمانة كاروضالاكي

Ouemd 2009 Dec. No. 3
28كةمئةندامانى سةنطةر ئةم مرؤظانةن كة لة ثيَناو بةديهيَنانى ئةمرِؤى بارودؤخى كوردستان و دويَنيَى بةرطريكردن لة ثيرؤزى و ثاراستنى كؤلَيان نةداوة، ثيَويستة لةسةر هةموومان بةقةدةر طةورةيى ئةو ثةيام و رِيَضكةيةى ئةوان طرتوتيانة بةر بؤ ئازادى كوردستان و ئاواتى، خزمةتيان بكةين كة ئةوان جيا لة ثيَشمةرطة خؤ رِاطرةكانى ترى سةنطةر بةم هؤيةوة كةمئةندام بوونة خزمةتكردنيش ض لة لايةنى ماددى يان مةعنةوى ثيَويستة، لايةنى يةكةم تا كوردستانمان ئاوةدان بيَت بيَطومانم لة ياد ناكريَن، بةلاَم ئةوانةى دةيانةوىَ لة رِووى مةعنةوى هاوكارى كةمئةندام بكةن و ثسثؤر و شارةزا بن لة ضؤنيةتى مامةلَةكردن لة كاية خزمةتطوزارييةكان و كؤمةلاَيةتى و فيَركردنى تايبةت ذمارةيان كةمة، يةكيَك لةوان بةرِيَز ( شليَر محى الدين صالح ) ئةندامى ثةرلةمانى كوردستان لة ليستى كوردستانى سالاَنيَكة لةم بوارةدا خزمةت دةكات. وةك خؤى دةلَيَ، هةموو ذياني تةرخان كردووة لةم بوارة، بةرِيَزيان بةهؤى ئةوةى بةشدارى ضةندين كؤرس وكؤنفرانسى كاركردن لةسةر كةمئةندامان ياخود خاوةن ثيَداويستى تايبةت كردووة لة كوردستان و ولاَتانى وةك سويد و كؤريا و لوبنان و ذنيَف و ئةردةن، بؤية لةم بوارة ثيَشتر بة ثلةى
ثةرلةمانتار (شليَر محى الدين صالح):
كةمئةندامانى سةنطةر هةر داواكارييةكيان هةبىَ
كة ثيَشتر بؤيان ئةنجام نةدرابىَ ، من ئامادةم
لة رِيَطةى ثةرلةمان جيَبةجيَيان بكةم






شارةزا لة وةزارةتى ثةروةردة كارى كردووة. لة دةرفةتيَكدا طؤظارى ئوميَد بة ثيَويستى زانى ضةند ثرسيَكى تايبةت بة كةمئةنداماني ئاراستة بكات .
ث/ سةبارةت بة طرينطيدان بة كةمئةندامان وةكوو ليستى كوردستانى ضيتان لة كارنامةدا هةبوو و دواتر وةك ثراكتيك لة ثةرلةمانى كوردستان ضيت بؤ كردوون؟
و/ سةرةتا ئيَمة وةك ليستى كوردستانى لة بةرنامةى كارمان بووة كة خؤشطوزةرانى بؤ هةموو خةلَكى كوردستان دابين بكةين بة تايبةتى ضينى كةمئةندامان ، لة بوارى كؤمةلاَيةتى و خزمةتطوزارى و فيَركردن هةروةها ويَراى ئةوةى كة دةبىَ حكوومةت طرينطى تةواو بدات بة ضينى كةمئةندام . دواى ئةوةى وةك ثةرلةمانتار دةست بةكاربووم لة ليَذنةى مافى مرؤظ من يةكيَك بووم لةوانةى ياساى تايبةت بة كةمئةندامانم دارِشت. طرينطى تةواومان ثيَدان لة بوارى خزمةتطوزارى كة لةسةر سيستةمى تازة هاوكارى بكريَن و ئاسانكارييان بؤ بكريَت لة هةموو دام و دةزطايةك و ناوةندةكانى خويَندن هةروةها سوودمان لة سيستةمى تازةى ئةمةريكى كة ثيَى دةلَيَن سيستةمى ثةروةردةى ثيَش وةخت وةرطرت بؤ خزمةتكردنيان.دواتر لة ليَذنةكانى ترى كؤمةلَطةى مةدةنى و مافى مرؤظ و شارةوانى و ثةروةردة و فيَركردن كارمان بؤ لةسةر كردن.
ث/ بةرِاى بةرِيَزتان ئةم خولةى ثةرلةمان زياتر و ضالاكانة تر بةرنامةى دارِشتووة لة خولى ثيَشتر بؤ كةمئةندامان ؟
و/ بةلَىَ بة دلَنياييةوة هةرضةندة نالَيَين خولى ثيَشتر خزمةتى كةمئةندامانى نةكردووة،بةلاَم ئةم خولةى ثةرلةمان جياوازتر لة خولةكانى ثيَشوو خزمةتى كةمئةندامان دةكات بة شيَوةيةكى رِاستةوخؤ .

ث/ ثيَشتر زياتر لة ثةرلةمانتارانى تر كارت كردووة لةسةر كةمئةندامان ياخود خاوةن ثيَداويستى تايبةت، هةست ناكةى كة جياوازتر رِاو ثيَشنيازةكانت لة ثةرلةمان دةخةية بةر باس بؤ بةرذةوةندى كةمئةندامان ؟
ديمانة
Ouemd 2009 Dec. No. 3
29و/ بةلَىَ لةبةر ئةوةى من بةشيَوةيةك ضووم بؤ قولاَيى كاركردن لةطةلَ كةمئةندامان لة هةموو ئيَش و ئازارةكانيان دةزانم بةرِادةيةك كة خؤم وةكو ئةوان دادةنيَم هةروةها خؤم بة ثسثؤر دةزانم لةم بوارة، سةرةرِاى ئةوةش ضةندين خول و كؤرسى ولاَتانم بينيوة هةروةها لة كؤنفرانسى جنيَف كة لة مانطى 11ى سالَى 2008 ئةنجام درا تيَيدا (153) وةزيرى ولاَتان ئامادةبوون من رِاثؤرتى خؤم ثيَشكةش كرد سةبارةت بة كةمئةندامانى كوردستان كة ناوةرؤكى رِاثؤرتةكة و كاركردنى ئيَمة لةطةلَ كةمئةندامان بووة مايةى رِةزامةندى ئامادةبووان. بؤية رِا و ثيَشنيازةكانم لةسةر شارةزايييةكانم دةبىَ بةلاَم ثةرلةمانتارانى تريش وةكوو من ئامادةن خزمةت بةم ضينة بكةن و بةلَكوو لة منيش زياتر .







"كةمئةندامانى سةنطةر نازيان بةسةر ئيَمةوة هةية"

ث/ كةمئةندامانى سةنطةر جطة لةوةى خةباتيان كردووة بؤ هيَنانةدى ثةرلةمان و حكوومةتى كوردستان ئةندامى جةستةشيان لة ثيَناو بةخشيوة لةوانةية نازيان هةبىَ، ئيَوة وةك ثةرلةمانتار ئامادةن كة سةردانى رِيَكخراوى كةمئةندامانى سةنطةر بكةن بؤ ئةوةى لة نزيكةوة ئاطادارى كيَشة و طرفتةكانيان بن ؟
و/ بةلَىَ من ئامادةم هةر دةبىَ سةردانيان بكةين ضونكة هةروةك باست كرد كةمئةندامانى سةنطةر نازيان بةسةر ئيَمةوة هةية. من يةكيَكم لةوانةى خؤم بة قةرزدار و شةرمةزارى ئةوان دةزانم هةروةها خؤم لة ثةرلةمان تةرخان دةكةم بؤ خزمةتكردنى كةمئةندامانى سةنطةر هةر داواكاريةكيان هةبىَ كة ثيَشتر بؤيان ئةنجام نةدرابىَ من ئامادةم لة رِيَطةى ثةرلةمان جيَبةجيَيان بكةم . لة كؤتايدا بة بؤنةى رِؤذى جيهانى كةمئةندامان ثيرؤزبايةكى طةرم ئاراستةى سةرجةم كةمئةندامانى كوردستان دةكةم بةتايبةتى كةمئةندامانى سةنطةرى كوردستان .
ئا : ئوميَد






زؤرن ئةو مرؤظانةى كةوا يةزدانى مةزن بةهرةى ثيَ بةخشيون لة رِيَطةي بةهرةكانيانةوة خزمةت بة ميللةت و طةلةكةيان دةكةن , (ديدار بةرزنجى) لة دايكبووى سالى 1976 ى هةوليَر يةكيَكة لةو مرؤظة هةست ناسكانةى كة سالَى 2000 دةستى كردووة بة نووسين و هةستةكانى خؤى لة رِيَطةي شيعرةوة بةرامبةر نيشتمان وخؤشةويستى و سةرجةم ثيَكهاتةكانى كؤمةلطة بةيان كردووة, لةم ضةند ديَرةدا شاعيرى لاو (ديدار بةرزنجى ) تان ثيَ دةناسيَنين. ديمانة:هؤشةنط

ث/سةرةتاكاني نووسينى هؤنراوةت بؤ كةى دةطةرِيَتةوة؟
و/ حةزى شيعرى من دةطةرِيَتةوة بؤ سةردةمى مندالَى , ئةوكاتة كة قوتابى سةرةتايى بووم هةميشة شيعرةكانم لةبةر دةكردن , بةلاَم بةشيَوةيةكى رِةسمى سالَى 2000 يةكةم شيعرم نووسى بة ناوى (نيشتمان) هةتاكو ئيَستةش بةردةوامم لة سةر نووسينى هؤنراوة.
ث/ ئةو هؤنراوانةى كة لةسةرةتا نووسيوتن طوزارشت لةسةر ضى دةكةن ؟
ئةدةب كاروضالاكي

Ouemd 2009 Dec. No. 3
30
شاعيرى لاو
"ديدار بةرزنجى"
بناسة
- بةحوكمي ئةوةى كؤمةلَطةكةمان بةدريَذايى ميَذوو كؤمةلَيَك كارةساتى خويَناوى و مرؤظايةتى بةسةر هاتووة بيَطومان ثروشكى ئةم كارةساتانة بةرمنيش كةوتووة، بؤية لةسةر ئةو هةموو كارةساتة سةرةتاي شيعرةكانم طوزارشت بوون لة كارةساتة نيشتمانييةكان ، دواى ئةوة كارم لةسةر ثرسة كؤمةلاَيةتييةكان و ضةندين هؤنراوةم نووسى لة سةر ئةو طةنجانةى كة سةفةرى بؤ دةرةوةى ولاَتيان كردووة ، هاوكات شيعرى سؤزداريشم نووسيوة.
ث/ ض شاعيريَكي طةورةى كورد كاريطةرى لةسةرت هةبووة و تؤى بؤ نيَو دونياى شيعر بردووة ؟
و/ هةردوو شاعيرى مةزن( نالى و وةفايى) كاريطةري زؤريان لةسةرم هةبووة.

ث/ دوايين كارى ئةدةبيت ؟
- ناميلكةيةكة بةناوى ( ئاسؤى ذين) كة ضل هؤنراوة لة خؤدةطريَت .
ث/ لةكؤتاييدا سوثاست دةكةين و دةكريَ بؤ ئةم ديمانةية بةرهةميَكى خؤتمان ثيَشكةش بكةى ؟
- من سوثاست دةكةم بؤ ئةم بةسةركردنةوةية و بةرهةمى (دايك) تان ثيَشكةش دةكةم .
دايك
ضى هةية وةكوو تؤ شيرين بيَت ،
مةطةر رِؤح بيَت .
ضى هةية وةكوو تؤ خؤشةويست بيَت ،
مةطةر دلَ بيَت .
ئةوانيش ثيَشكةشى تؤ بيَت
تةنها تؤ دلَت شاد بيَت .



ئا : ئوميَد




ثيَشمةرطة ناويَكى ثيرؤز و خةباتكارى طةلى كورد لةو رِؤلاَنة ثيَك هاتوون كةدويَنىَ خةباتيان بؤ ئازادى وسةربةخؤيى خاك و طةلى كوردستان دةكرد و ئيَستةش بةرطرى لة دةستكةوتةكان دةكةن بةخويَن و جةستةى خؤيان . ثيَشمةرطةى شؤرِشى طولاَن (فاخير سةعيد هةمةوةندى) ئةو ثيَشمةرطةى كة لة شؤرِشى طولاَنى ثيَشكةوتنخواز هةردوو قاضى لة دةست ئةدات بؤ خاك و طةلةكةى. فاخير هةمةوةندى بةم جؤرة بؤ طؤظارى ئوميد هاتة دوان :
ث/ ثيَشمةرطةى شؤرِشى طولاَن فاخير سةعيد هةمةوةندى كةى و ضؤن بووى بة ثيَشمةرطة ؟
ديمانة

Ouemd 2009 Dec. No. 3
31
"لة رِاستيدا كةمئةندامبوون خؤش نيية .بةلاَم شةهيدبوونيش بىَ لة ثيَناوى نيشتيمان خؤشة"و/ من لةسالَى 1964 لة طةرِةكى بةلاشاوةى شارى هةوليَر لةدايك بووم. لةسالَى 1980 بةهار بوو بووم بة ثيَشمةرطةى(ث.د.ك) و لة بيرمة كة ئةو كات مةكتةبى سياسى لةوىَ بوو ثيَوةنديم كرد بة هةظال (نجم الدين طؤرؤنى) و هةظالَ (نجم الدين يوسف )سةرثةرشتى ثيَشمةرطة و بةرِيَوبردنى هيَزةكانى ئةم ناوضةيةيان دةكرد.
ث/كةى بريندار بووى وكىَ لةطةلَت شةهيد بوو ؟
دواى دووسالَ لة ثيَشمةرطايةتيم لةطةشتيَكى ثيَشمةرطةكانى لقى دوو كة ئةو كاتة طواسترابوومةوة ئةو سنوورة لةرِووبارى طادةر و ضياى كيَلةشينمان دا و بووة هؤى سرِبوونى هةردوو قاضةكانم. ئةوكات ميَذووةكةى (10/1/1983) بوو كةبةسالَى سةختترين بةفربارينى ئةم ماوةية دادةنرا. بؤ زانيارى زياتر ئةو دةستة ثيَشمةرطةية (28)كةس بووين و هةموومان دووضارى سرِبوون بووين و لة وانة (13)كةسمان ثةنجةكان و (2)كةسيشمان قاضةكانى برِانةوة. بةلاَم كؤلَنةدانى ئةم ثيَشمةرطانة هةر بةردةوام بوو لةسالاَنى دواى ئةم كارةساتةى نيَوبةفر دووثيَشمةرطةمان تائيَستا لىَ شةهيد بووة.

ث/ رِؤلَى خةلَكى طووندنشينةكان ضؤن بوون لةطةلَتاندا ؟
و/ ئيَمة لة وةخت و ناوةختدا كة طةشتى ثارتيزانيمان دةكرد زؤربةى جاران نةدةطةيشتنينة طووندةكان ، ضونكة رِذيَمى بةعسى هةموويانى خاثوور كردبوو. تةنيا ئةوانةى كة بة رِيَككةوت ميوانداريمان دةكردن رِةوةندؤك وكؤضةرييةكان بوون كة ئيَمةيان وةردةطرت و ليَرةوة زؤر سوثاسيان دةكةم قةت لةيادم ناضنةوة.
ث/ خةلَكى ئيَستاكة ضؤن رِيَزتان لىَ دةطرن ؟








سةبارةت بةرِيَز طرتن، هةر كةسيَك رِيَزى بة خؤوةيةتى. منيش ئةو رِيَزو كةسايةتييةى لة كاتي ثيَشمةرطةييم هةمبووة هةتا ئيَستةكة لة دةستم نةداوة. هةر هةلَويَستيَك رِوودةدات ئةو رِؤذة سةخت و دذوارانةم ديَنةوة ثيَش ضاوم. بؤية زوو بير لة ضارةى كيَشةكان دةكةمةوة. ثيَشمةرطايةتى بؤمن كةسايةتييةكى بةرزى دروست كردووة هةرطيز نامةوىَ ئةو كةسايةتية لة دةست بدةم. لةهةموو هةلَويَستةكانى شؤرِش ثشتيوانيم كردووة و قةت ضاوةرِيَى ثاداشت وديارى نةبوومة. رِيَزيشم هةية بؤ هةموو كةمئةندامانى كوردستان بةتايبةتى ئةوانةى لة شؤرِش ودواى شؤرِش دا كةمئةندام بوونة.
ث/ ئايا رِازيت لةوةى كة منالَةكانت ئةم رِيَطةية بطرنةوة بةر ؟
ديمانة
كاروضالاكي

Ouemd 2009 Dec. No. 3
32زةمانى ثيَشمةرطايةتى رِؤذانيَكى سةخت بوون كة خةباتمان كرد. ئيَستة ئةنجام و ئامانجةكانى دةردةكةون ئةوةية رِؤذانى خةبات و ئيَستة رِؤذانى دةستكةوةتة. منالَةكانم و نةوةى تازة لةسةريانة ئةم دةستكةوتانة بثاريَزن . هةميشة رِيَطةيان بؤ خؤش دةكةم كة ثشتيوانى لةم سةركةوتنانة بكةن و دةستكةوتةكانى كة بة دةست حزب و حكوومةت كةوتوون بثاريَزن و بةثاكى رِاى بطرن. ضونكة خةباتكردن ضةند سةخت بوو بؤ ئيَمة ، دةمانكرد و ثاراستنةكةى لةوة سةختتر دةبينم. بؤية ثيَويستة ئةوانةى كةوا لةذياندا زيندوون هونةرى ثاراستنى دةستكةوتةكان بة طرينط بزانن.
ث/ هةتا ضةند بةكةمئةنداميت رِازيت ؟
لةرِاستيدا كةمئةندام بوون خؤش نيية. بةلاَم لةثيَناوى نيشتماندا شةهيدبوونيش هةر خؤشة. بؤية من هةموو رِؤذ شانازى بةخؤم دةكةم كة سالاَنيَك تةواو ثيَشمةرطة بوومة و هةردوو قاضةكانم لةو ثيَناوةدا بةخشيون و بةضاوى خؤم دةرةنجامى شؤرِش وخةبات و ثيَشمةرطةيى دةبينم. ئوميَدةوارم هةموو لايةك ئةو دةستكةوتانة بثاريَزين و ثشتيوانين كةم وكوورِييةكان ثرِ بكةينةوة و دلَى دايكة شةهيد و ثيَشمةرطة و كةمئةندامان خؤش و خؤشتر بكةين .













كلتوور

Ouemd 2009 Dec. No. 3
33
ن: سابير سةيداني
قةلاَى هةوليَر
طةنجينةي شويَنةوارناسىقةلاَى هةوليَر لةجيهاندا بةوة ناسراوة ماستةرثيسيَكى (شاكار) تةلارسازى هةية و ئةويش شارة كؤنةكةية كة ئيستة دةرِوانيَتة سةر شارى نؤى. هةروةها ئةو طردةى كة شارةكةى لةسةرة هةمان طرينطى هةية . هةوليَر ثيَش هةشت هةزار سالَ دامةزراوة و بةلَطةكانيش ئةوة دةسةلميَنن كة هةر لةو كاتةوة ذيانى تيادا بةردةوام بووة . بةمةش دةبيَتة كؤنترين شارى جيهان كة نيشتةجيَبوون تيايدا بةردةوام بووة. ئةطةريش بثرسين ئةو هةزاران سالَة لة كويَية ئةوا ئةكريَت بلَيين كة لة ناو طردةكةية. زؤر بة دلَنيايةوة دةلَيَم كة بةلَطةى زؤرمان هةية بؤ ئةوةى بلَيَين طردةكة ئاسةوارى شارستانييةتى ميزؤثؤتاميا دةطريَتة خؤ. هةر لة ضةرخةكانى ثيَش ميَـذوو و بـة سةدةكانـــى ناوةرِاستةوة بؤ كلتوورى هةرة كؤنى ميزؤثؤتاميا و دواتريش بؤ سةردةمى عوسمانييةكان و سةردةمى داطيركردنى نوىَ. لةطةلَ ئةوةى عيراق زؤر دةولَةمةندة لة سايتة كةلتوورية ئاسةوارييةكان، بةلاَم بةم شيَوةية قةلاَى هةوليَر نيية لةطةلَ ئةو ضةرخانةى كة رابوردووة. سةرةرِاى زياتر لة يةكى سةدة لة هةولَي شارةزايانى بوارى شويَنةوارناس كة ضى هيض سايتيَك نةبووة وةك قةلاَى هةوليَر كة ئاسةوارى تةواوى زنجيرةى ميَذوويى تيَدابيَت لة ضةرخى نوىَ تاكوو ئةطةريَتةوة دوواوة بؤ ضةرخةكانى دةستثيَكى ميَذوو . بؤية هةوليَر بىَ ويَنةية. ئةوةى جيَى سةرسورِمانة ليَرةدا ئةوةية كة لةطةلَ ئةو هةموو ئةطةرانةى كة لة سايتةكةدا هةية كةضى تاكوو ئيَستة طردى قةلاَى هةوليَر نةخراوةتة بةرنامةى كارى هةلَكؤلَينةوة لة كاتيَكدا كة طومان لةوةدا نيية طردةكة دةرئةنجامى سالاَنيَكى زؤرى نيشتةجيَبوونة كة هؤى بىَ ويَنةيى قةلاَى هةوليَرة. ثيَشبينى ئةوة دةكريَت كة قةلاَى هةوليَر ضةند دةرفةتيَكى ناياب بة خؤوة ببينيَت لة كارى هةلَكؤلَين بؤ ئةو ثارضة خشلَة طران بةهاية. حالَى حازر كؤميسيؤنى بالاَى بوذاندنةوةى قةلاَى هةوليَر بة سةرثةرشتى خاتوو (شيرين شيرزاد) و بة هاوكارى رِيَكخراوى يونيسكؤ خةريكى تةواوكردنى ماستةر ثلانى ثاراستنى قةلاَية. ئةم ماستةرثلانةى كؤميسيؤنى بالاَ ضارةسةرى ئةم كيَشة طرينطانةى ثاراستن و بوذاندنةوةى كةلةثوورى تةلارسازى قةلاَى هةوليَر بة شيَوةيةك كة قةلاَ وةك شاريَكى ثرِ ذيان ثيشان بدات . لةوةتةى كؤميسيؤنى بالاَ سةر قالَى ئةو كارانةية، دةرفةتيَكى زؤر طونجاوة كة كارى ثشكنينى هةلَكؤلَين ئةنجام بدريَت لةسةر طردى قةلاَ. هةفتةى رِابردوو (د. جؤن ماكطينيز) لة زانكؤى كيَمبريج، ثةيمانطاى ماكدؤنالَد بؤ ليَكؤلَينةوةى شويَنةوارناسى لة كؤمثانياى راويَذكارى CCDئةوة Consultancy for Conservation and Development سةردانى قةلاَى كرد و ثشكنيينيَكى ئةنجامدا لة سةر سايت بؤ دةستنيشانكردنى ئةطةرى كارى هةلَكؤلَين .











د.جؤن ماكطينيز طوتى : تةنها بلَيَن هةوليَر سايتيَكى مةزنة بةس نيية . قةلاَى هةوليَر ثرِ ئاسةوارة و ئةكريَت لةسةر ئاستى جيهاني ببيَتة ثيَشةنط لة ليَكؤلَينةوةى هةلَكؤلَيندا. ئةو رِاستييةى كة كؤنترين شارى نيشتةجيَبوونى بةردةوامى جيهانة. ئةطةرى ئةوة هةية كة بؤشايى زؤر طةورةى ميَذووى شارستانييةت ثرِ بكاتةوة. بؤ نموونة :طؤرِان لة ضةرخى ئاشوورى نوىَ بو بابلى نوىَ بة كةمى دؤكيوميَنتكراوة و هيض دةربارةى شيَوازى حوكمرانيى بابليةكان لة باكوورى ميزؤثؤتامياثاش و رِووخانى ئيمثراتؤرييةتى ئاشووريةكان لة سالَى 612 ثيَش زاين نازانريَت . بةلاَم لة نووسينة بزمارييةكان دةزانين كة هةوليَر لةو ماوة بووة و سةنتةريَكى مةزنيش بووة لة سةردةمى بابلى نويَدا و ثاش ئةويش . بؤية من زؤر لةوة دلَنيام كة هةلَكؤلَينى ئةم سايتة تيشك ئةخاتة سةر ئةم بابةتانة كة طرينطيةكى ميَذوويان هةية. هيج سايتيَك نيية ئيَستة شتى وا ثيَشكةش بكات . بة رِاستى قةلاَى هةوليَر بىَ ويَنةية.
كلتوور
كاروضالاكي

Ouemd 2009 Dec. No. 3
34هةروةها دكتور ماكطينيز باسى لة كلَيَساى بة ناوبانطى عةشتار كرد .كة لة سةردةمى كؤنى ميزؤثؤتاميا زؤر بة ناوبانط بووة. دؤزينةوةى ئاسةوارى ئةم كلَيَساية بة راستى زؤر طرينط دةبيَت لة بوارى شويَنةوارناسيدا . هةروةها هةلَكؤلَينى ئاستةكانى خوارةوة بة دلَنيايةوة ضةند طريَيةكى ناديارى سةردةمى سيراميكى دةكاتةوة كة قةلاَى هةوليَر دةكاتة سايتيَكى وةها كة ببيَتة سةنتةرى بونياتنانةوةى ميَذووى ميزؤثؤتاميا . لة كؤتاييدا ئيَمة تاكوو ئيَستاش نازانين كةى شارةكة دامةزراوة و هةلَكؤلَينى ئاستةكانى خوارةوة وةلاَميَكى ئةم ثرسيارة دةدةنةوة.
بة كورتى قةلاَى هةوليَر سايتيَكى شويَنةوارناسيية كة طرينطييةكى بىَ ويَنةى هةية و ئيَستة لةسةر ئاستى جيهان سةرنجى كةسانى شارةزا رِادةكيَشيَت . ئةو دةرفةتانةى كة لة ثرؤذةى بوذاندنةوةى قةلاَدا هةية ئةم كاتة زؤر بة نرخ دةكات . شارى هةوليَر ثاسةوانى طةنجينةيةكي دةكرد و ئيَستة كاتى ئةوة هاتووة كة ثيشانى هةموو دونياى بدات .









ياديَك لة ئاراس، شةهيدي خاك و نيشتمان






طؤظارى ئوميَد وةك ثيشةى هةميشةيى بؤ لة ياد نةكردنى ئةوانةى طيانيان لة ثيَناو ئةم ولآتة بةخت كردووة و بؤ ناساندنى خةبات و ماندووبوونى ئةو هةظالاَنةى كة سةردةمانيَك لة ثيَناو كوردستاندا ئةجةنطان و يان كوردستان يان نةمانيان كردبووة ويَردى سةرزمانيان ، هةرجارةو ذياننامةى قارةمانيك لةزارى هةظالاَن و كةسة نزيكةكانى ناو خانةوادةكةى بة ئيَوةى خويَنةرى ئازيز ئاشنا دةكات. بؤئةم جارة ذياننامةى شةهيد ( ئاراس محمد رِةشيد ) مان ئامادة كردووة .
* بؤ زانينى زانيارى لة سةر ذيانى تايبةتى شةهيد بةضاكمان زانى خاتوو ( ضيا ) خيَزانى شةهيد ئاراس بدويَنين، بةرِيَزيان بةم شيَوةية هاتة ئاخاوتن :
شةهيدان

Ouemd 2009 Dec. No. 3
35 شةهيد ( ئاراس محمد رِةشيد ) لة طووندى سؤسةكانى سةر بة ناوضةى هةورامان لة سالَى (1964) هاتووةتة دونيا و لةبةر نالةبارى و دذوارى ئةو سةردةمة بةتةمةنى(1966) تؤمار كراوة. سةرةرِاي هةبوونى خزمايةتى لة نيَوانمان زياتر لة رِيَطةى خويَندنةوة ئاشنايى زياترم لةطةلَ شةهيد ثةيداكرد، ضونكة شةهيد قوتابى ئامادةيى ثيشةسازى هةلَةبجةى شةهيد بوو منيش ئةو سةردةمة مالَمان لة شارى سليَمانى بوو بةلاَم بؤ تةواو كردنى خويَندنةكةم رِووم لة شارؤضكةى هةلَةبجةى شةهيد كردبوو، بةو هؤيةوة زياتر يةكترمان ناسى و ئةوة بوو لة سالَى (1988 ) مانطى يةك ثرؤسةى هاوسةرطيريمان ئةنجامدا و ثاش تيَثةرِبوونى سىَ مانط بةسةر هاوسةرطيرييةكةمان ئاوارةى ولاَتى ئيَران بووين . شةهيد ئاراس بةهؤى خؤشةويستى بؤ كورد و كوردستان و رِيَبازةكةى هةميشة لة خةمى رِزطاربوونى كوردستاندا بوو لةدةست رِذيَمى عيَراق و طةرِاندنةوةى ئاوارةكان بؤ سةر زيَدى بابو باثيرانى خؤيان . خواى طةورة مندالَيَكى ثيَبةخشين و بة ناو (كاذاو ) نرا. لة سالَى (1989 )كورِى دووةمان بو بةناوى (رِةشيد ) ئيَستة قوتابية لة ثؤلى دوانزةية و كاكة ( كاذاو )ويش قوتابى زانكؤية، شةهيد ئاراس كةسيَكى زؤر مهرةبان و خؤشةويست بوو. هةميشة بةنةرم و نيانييةوة مامةلَةى لةطةلَ مندالَةكان دةكرد ، كةسيَكي زيرةك و ضاو نةترس بة وةفا بوو. لةشةرِيَكى قارةمانانةدا شةهيد كراو طيانى ثاكى طةيشتة كاروانى شةهيدان. ماوةيةكى كةم ثيَكةوة ذياين، بةلاَم هةرطيز ئةو ساتانةم لةبير ناضيَت كةبةيةكةوة ذيانمان بةسةر دةبرد . لةبةر خؤشةويستيم بؤ شةهيد ئاراس و رِيَبازةكةى رِيَبازى ثارتى و بارزانى نةمر منيش






ئامادةم طيانى خؤم لة و ثيَناوةدا بةخت بكةم . هةزاران سلاَو بؤ طيانى ثاكى سةرجةم شةهيدانى كورد و كوردستان .
* بؤ ئةوةى ئاشنا بين بة خةبات و هةلَسووكةوتى شةهيد لةناو هةظالاَنى بؤ ئةو مةبةستة سةرةتا بةرِيَز ( ديارى حوسين بةط ) ئةندامى كؤميتةى ناوةندى و بةرثرسى لقى 15ى خانةقينى ( ث.د.ك ) بةم شيَوةية باسى لة كةسايةتى شةهيد كردو طووتي :
شةهيدان
كاروضالاكي

Ouemd 2009 Dec. No. 3
36شةهيد ئاراس لةبنةمالَةيةكى ناسراو و خانةدان و شؤرِشطيَرى ناوضةى هةورامانة. كةسيَكى بةتوانا لة هةموو رِووةكانةوة , هةر لة تةمةنى ميَرمندالَييةوة ثيَوةندى كردووة بة بةرِيَز ( كاك نادر هةورامى)يةوة لةسالَى (1978 -1979) هيَندة تةمةنى كةم بووة قبولَ نةكراوة بة ثيَشمةرطة. بةلاَم ئةو ئةوةى ثىَ قبولَ بوو لة ئةشكةوتيَكدا بذيَت وةك ثيَشمةرطة نةك بطةرِيَتةوة لة ئؤردوطا زؤرة ملييةكان بذى. لةسالَى (1980) شةهيد (ئاراس) بةهؤى ضالاكى و جولَةيةوة لةرِيَى بةرِيَز كاك (نادر هةورامى)و رِيَكخستنةكانةوة هةولَ درا كة بطةرِيَتةوة بؤ شار و ئةوكات سةرثةرشتى شانةيةكى رِيَكخستنى دةكرد , ئةوةى ئةو هةظالاَنة دةيان كرد بة زؤركةس نةدةكرا. لةو هةظالاَنة ئيَستا ذمارةيةكيان لة ذياندا ماون وةك ( لقمان على شاوةيس براو خوشكةكانى و هةظالاَن غةفور عبدالله و ابراهيم حسين و حةمةى حاجى محمود و شةهيد سةردار حةمة سةعيد ) وزؤرانى دى. لةسالَى (1982) جاريَكى تر بويةوة بة ثيَشمةرطة لةزؤربةى مةفرةزةكانى ناو شارى هةلَةبجة بةشدار بووة و ضالاكى شاريشى زياد كرد بةهؤى شارةزايى بوونى لة ضؤنيةتى رِاثةراندنى ئيش و كارى رِيَكخستن. هةولَى تيرؤركردنى درا لة ناو مالَةكةى خؤى كة ببووة بارةطةى نهيَنى كارةكانى حزب. لةم هةولَةدا بريندار كرا, ثاش بريندار بوونةكةى جاريَكى ديكةش لةلايةن بةريَز( نادر هةورامى)يةوة نيَردرايةوة بؤ ناو شار بؤ ئةوةى خويَندن تةواو بكات. لة خؤثيشاندانةكةى سالَى (1987) رِؤلَيَكى بةرضاوى هةبوو هةربةو هؤيةوة ثاش سةركوتكردنى ئةو رِاثةرينة لةلايةن رِذيَمى بةعسةوة بنةمالَةى شةهيد (ئاراس ) نةيان توانى لة ناوشار دابنيشن و رِوويان لة ئيَران كردوو لة ئؤردووطاى( سةرياس) نزيك شارى( ثاوة) نيشتةجىَ بوون . وةكو كاديريَكى دلَسؤز ئيشوكارى ئاوارةكانى هةلَدةسورِاند.






لة رِيَطةى ثيَوةندييةكان و مةكتةبى سياسييةوة هةولَى دةدا ئيَش و ئازارى خةلَكة ئاوارةكة بسريَتةوة. لة دواى ثرؤسةى بةدناوى ئةنفالةكان زؤر هةولَى دا لةطةلَ ئاوارةكاندا كة لةئيَران بميَننةوة ضونكة ئةوةى بطةرِيَتةوة ذيَر دةسةلاَتى رِذيَم ئةنفال دةكريَت. ضةند خيَزانيَك طةرِانةوة و ئةنفالكران. ئةوةى من ئاطاداربم شةهيد (ئاراس) ثاش كيمياباران كردنى شارى هةلَةبجةى شةهيد ضةند جاريَك سةردانى مةكتةبى سياسى ثارتى ديموكراتى كوردستانى كردووة و لةطةلَ جةنابى سةرؤك بارزانى دانيشتووة. ئامؤذطارييةكانى سةرؤكى بؤ ئاوارةكانى هةلَةبجة و كيمياباران دةهيَنايةوة هةر لةسةر ئةو رِاسثاردانة هةولَى دةدا ضارةسةرى كيَشةى ئاوارةكان بكريَت . لة كاتى رِاثةرِينى سالَى (1991) لة ميحوةرى هةلَةبجةوة دابةزى و دةوريَكى باشى هةبووة لة رِزطاركردنى شارو شارؤضكةكان و لة ئازاد كردنى كةركووكى دلَى كوردستاندا لةطةلَ هةظالَ (قادر قادر) دةوريَكى زؤر بةرضاويان هةبووة ، هةميشة بةورةيةكى بةرزةوة ثيَش ثيَشمةرطة دةكةوتوو ورةى ثيَشمةرطةى بةرز دةكرد و بةسةر بارزانى دا دةطوتةوة و هيض كاتيَك نرخى بؤ دوذمن دانةدةنا. دةيطوت ئيَمة ثيَشمةرطةين هةر دةبىَ سةركةوين و دوذمن سةرشؤرِ كةين. لة كؤتاييدا ئةوةى شةهيد (ئاراس)ى ناسى بيَت بؤ ضةند ساتيَك هةرطيز توانا و دلَسؤزى و رِؤح سوكى و قسةخؤشى و ثيَكةنينةكانى لةبير ناكات.






شةهيدان

Ouemd 2009 Dec. No. 3
37 بةرِيَز (فةرةيدون جوانرِؤيى) ئةندامى مةكتةبى سياسى و بةرثرسى لقى (12 ) ى (ث.د.ك ) وةك كةسايةتييةكى سياسى و سةربازى بة خؤشحالَييةوة لة سةر ذيانى سياسى و ثيَشمةرطايةتى شةهيد ئاراس طوتى:
شةهيد ئاراس لةتةمةنى مندالَيةوة لة قوتابخانة قوتابييةكى وريا و ضاو نةترس بوو.خولياى كوردايةتى و هةستى نيشتمانثةروةرى لةميَشكى دا جيَطربووة بؤية لة تةمةنى مندالَى لة رِيَكخستنةكانى ثارتى ئيشى كردووة.ضةندين جار ثيَوةندى بة لةشكرى كوردستان كردووة بةلاَم لةبةر بضووكى تةمةنى رِةوانة كراوةتةوة بؤ ئةوةى دريَذة بة خويَندن بدات لة هةمانكاتيشدا يةكيَك بووة لة رِيَكخستنة نهيَنية هةرة كاراكانى حزب لة ناو شارى هةلَةبجة. كةم شةو بووة شةهيد ئاراس لةطةلَ هةظالانى ثيَش مةفرةزةكانى ثيَشمةرةطة نةكةون و ضالاكى نةكةن لة هةلَةبجة ودةوروبةرى. بةردةوام تةعليماتةكانى وةردةطرت وهةظالانى رِيَكخستنى لىَ ئاطادار دةكردنةوة. هةظال ئاراس لةناو شار قيادةى ذمارةيةك رِيَكخستنى زؤر ضالاكي دةكرد. لةطةلَ ضةند هةظاليَكى تر لةسالى1987 ثيَوةندى دةكات بةشؤرَشةوة. شار بةجىَ ديَلَىَ ثاش ئةوة كة خويَندن تةواو دةكات و دةبيَت بة ثيَشمةرطةى فعلى و بة مالَ ومندالَةوة ئاوارةيى هةلَدةبذيَرىَ وسةر بؤ رَذيَم شؤرِناكات. هةظالَى شةهيد ثيَشمةرطةو كادريَكى لىَ هاتووى رِوخؤشى دلَسؤز بوو بؤ كورد و بؤ ثارتيمان ، يةكجار خؤشةويستى سةرؤك بارزانى لةدلَى دا جيَطيربوو. لة رِاثةرين دةورى بةرضاوى هةبوو. ثاش رِاثةرين وئازادى كوردستان هةظالَى شةهيد ئةندامى ليذنةى ناوضةى سةرضنار بوو. دةوريَكى بةرضاوى هةبوو لةناودلَى ئةندام ولايةنطرانى ثارتيمان جيَطةى خؤى كردبووةوة و خؤشةويستى هةمووان بوو . لةثاش يةكةم هةلَبذاردنى ثةرلةمان و حكوومةتى هةريَم لةشكرى يةكطرتوى كوردستان درووست بوو. هةظالَ ئاراس لة قيادةى مةنتقةى كةركووك كراية جيَطرى هةوالَطيرى قيادةى ثاريَزطةى كةركووك و لةو كاتةوة لة نزيكةوة ثيَكةوة ئيشمان دةكرد. يةكيَك بوو لة كاديرانى كة جيَطةى متمانةى تةواوى ئيَمة بووة عيلاقةيةكى خؤشةويستى مان هةبووجطة لةوةي ئيلتزامى تةواوى بة ئيَمة هةبوو وةك كاديرو ثيَشمةرطة وةك هاورِيَش ثيَوةندييةكى قولَمان هةبوو. كاكة ئاراس كاديريَكى دلَسؤز بوو بةردةوام لة ئيشكردن ماندووبوونم لىَ نةبيني. ثارتى وسةركةوتنى كوردى لة هةموو شت لاثيرؤزتر بوو ، كاكة ئاراس ئةوةندة ئيشكةرو ليَزان بوو برايانى يةكيَتيش برِواى تةواويان بة ئيشةكانى هةبوو ثاشان كرا بة فةرماندةى ليوا لة سوثاى رِزطارى ، فةرماندةيةكى دلَسؤز بوو ثيَشمةرطة رَيَزى تةواوى لة فةرماندةو ثيَشمةرطةكانى ليواكةى دةطرت. هةردةم لة ناو ثيَشمةرطةكان بوو، بؤية ثيَشمةرطةكان جطة لةوة فةرماندةكةيان وةك برايةك رٍيَزيان لىَ دةطرت. لة شةرِةكان شانبةشانى ثيَشمةرطة و لة تةنيشتيان قيادةى دةكرد. بؤ ساتيَك نةمدى ترس بكةويَتةوة دلَى شةهيد ئاراس .




شةهيدان

Ouemd 2009 Dec. No. 3
38* قائيمقامى دةشتى هةوليَر بةرِيَز (حسيَن كةلارى) : ناسينى شةهيد ئاراس لة لايةن منةوة دةطةرِيَتةوة بؤ (10) سالَ بةر لة شةهيدبوونى:
يةكةم ناسينى من لةطةلَ شةهيد دةطةرِيَتةوة بؤ سالَى 1987 ئةو كاتةى كة وةك كاديرى ثيَوةندييةكانى ثارتى لة سنوورى مةريوان ئةركم هةبوو . هةر لة سةرةتاوة شةهيد وةكوو كاديريَكى دلَسؤز و خةمخؤر هاتة ثيَش ضاوم. ضونكة جيا لةوةى كةثيَش ئاوارةبوونى بؤ ئيَران لةسنوورى هةلَةبجة ثيَوةندى كردبوو بة رِيَكخستنى ثارتيمان وثاش ئاوارةبوونيش بة هةمان رِؤحيةت ودلَسؤزانة ثةرةى بة كارى رِيَكخستنى ثارتايةتى دةدا لةناو ئةو خةلَكانةى كةلة ئيَران ثةناهةندةبوون. شةهيد بةبةردةوامى لةو سالاَنةى ئاوارة ببوو كاديريَكى ضالاكى رِيَكخستن و لة هاتووضؤدا بوو لةنيَوان لقى ضوارو مةكتةبى سياسى بؤ ئاسانكردنى باروطوزةرانى خةلَك. هةروةها درووست كردنى رِيَكخستنى ثارتايةتى. ثاش رِاثةرين درووست بوونى لةشكري يةكطرتووى كوردستان، شةهيد طوازرايةوة بؤ سنوورى فةرماندةيى قيادةى كةركووكى لةشكرى كوردستان. بةو ثيَيةى كةمن بةرثرسى ناوضة بووم لة سنوورى لقى3 زياتر تيَكةلآويمان هةبوو و بةردةوام كارو ئةركةكان بةباشى وسةركةوتووانة جيَبةجيَ ئةكرد. لةرِووى تةوازع و هةستكردن بة بةرثرسيارييةتى يةكيَك بوو لة كاديرة هةرة دلَسؤزو بةوةفاكان كة هةميشة خؤى بة خةمخؤر و خزمةتطوزارى كاديرو( ث.م) دةزانى و تةنانةت ئةوةندةى ئاطادار بم سةعاتي دةستى خؤى فرؤشتووة بؤ( ث.م ) بةتايبةت ئةو كاتةى كة هةردووكمان لةسوثاى رِزطارى بووين هةميشة داواكارى ئةوة بوو كةئيَمة ضارةسةرى طرفتةكانى ث.م وخيَزانةكانيان بكةين وهيض كات بيرى لةدةستكةوتى خؤى
كاذاو ، كورِي شةهيدنةكردووةتةوة . زؤرن ئةو هةظالَ و كةسانةى كة سةرسامن بة كةسايةتى شةهيد ئاراس. بؤ زياتر ناساندنى وتوويَذ لةوبارةيةوة كورِى شةهيد، كاكة ( كاذاو ) وتى:
باوكى منيش يةكيَك بوو لةو قوتابيانةى قوتابخانةى بارزانى وجيَبةجيَكاريَكى رِيَبازى (بارزانيزم) بووة. باوكم مرؤظيَكى زؤر ساددةو ساكار بووة.هةردةم هةولَى دةدا دةوروبةرةكةى لىَ رِازيبيَت. بةردةوام خؤى بة خزمةتكارى طةل ونيشتمان دادةنا. ئةو ئةرك وكارانةى كةثيَي دةستثيَردرا زؤر بةجوانى جيَبةجيَى دةكردن . باوكم يةكيَك بووة لة هةظالَة نزيكةكانى (جةنابى سةرؤك) و جيَطةى متمانةى بةرِيَزيان بووة . ضونكة زؤر جار لةهاوريَكانى باوكم طويَم لىَ بووة كة جةنابى سةرؤك بة كورِى خؤى داناوة. بةرِاستى ئةمة طةورةترين و سةرمايةدارترين و بةبةهاترين شتة بة نسبةت خانةوادة و بنةمالَةى ئيَمة. لة رِؤذى شةهيدبوونى باوكم ئةوةمان بؤ رِوون بووةوة كة ئيَمةى بنةمالَةى شةهيد كةمترين زيان وخةممان بةركةوتووة، ضونكة لة رِؤذى شةهيدبوون و رِؤذانى ثرسةكةى ئةو رِاستييةمان بؤ دةركةوت خةلَكيَكى زؤر لة ئيَمة
شةهيدان

Ouemd 2009 Dec. No. 3
39لة مالئاوايى كردنى باوكم زةرةرمةندبوون. مالَةوةمان دةيطيَرِنةوة كة جارى وا هةبوو باوكم ضةند مانطيَك نةطةرِاوةتةوة مالَةوة. وةسيةتى باوكم تةنيا بؤ ئيَمة ئةوة بوو كة مرؤظ نابيَت سةردانةوينيَت بؤ دوذمن. هةردةم هةولَ بدات كة لة ناو خةلَكدا مرؤظيَكى سةربةرز بيَت و بةرطرى لة خاك ونيشتمانةكةى بكات. من وةكوو كورِى ئةو باوكة بة رِةوشتيَكى زؤر سةرسام

بووم كةئةويش خؤشةويستى بؤ ثارتيمان و رِيَبازى بارزانى. زؤرجار بةطويَى داديَت كةلادان لة رِيَبازى بارزانى خيانةت كردنة لة طةل و نيشتمان. ئيَمةش وةكوو بنةمالَةى شةهيد ئةوانةمان زؤر بةجوانى خويَندووة و هةتا كؤتايى ذيانمان تيَدةكؤشين بؤ وةدى هيَنانى ئاواتةكانى باوكم. ضونكة ئاواتى باوكم سةركةوتنى كوردو كوردستان و بوونى سةرؤكيَك بؤ هةريَم و بةدةولَةت بوونى كوردستان .





ئا : ئوميَد








رِيَكخراوى ثاراستنى مافى مندالاَنى كوردستان لة سالَى 1996 دامةزراوة بؤ خزمةتكردنى مندالاَنى كوردستان , كة لةو سةردةمةدا بارى نالةبارى كوردستان واى كردبوو كة زؤريَك لة باوكان و دايكان لة ناو طرانى و نةبوونى مندالَةكانيان لة خويَندن دوور خستةوة و بيانبةنة بةر كار كردن تاكوو بؤ دابينكردنى بذيَوى ذيانيان كةميَك ئةرك لةسةر دايك و باوك كةم بكةنةوة , بؤية ئةم رِيَكخراوة كارى بؤ ئةوة كرد تاكوو لة ثالَ خزمةتكردن بة مندالاَن كار بؤ مندالاَنى كةمئةندامانيش بكات , بؤية بؤ تيشك خستنة سةر كار و خزمةتةكانيان بة مندالاَن و بة تايبةت مندالاَنى كةمئةندام / خاتوو (نجيبة حمدامين)








مافي مرؤظـ

Ouemd 2009 Dec. No. 3
40
خاتوو نجيبة حمدامين :
كار بؤ خزمةتكردنى
مندالاَنى كةمئةندام
دةكةين تاكوو لـة
كؤمةلطة دانةبرِيَنسةرؤكى رِيَكخراوى ثاراستنى مافى مندالاَنمان بؤ (ئوميَد) هيَناية دواندن.
طةربكريَت باس لة دامةزراندنى ئةم رِيَكخراوة بكةى كة مةبةستى ض بوو ؟ سالَى 1996 لةطةلَ ضةند كةسيَك بيرمــــان لــــةوة كـــردةوة تاكـوو كؤمةلَةيةك يان رِيَكخراويَك دابمةزريَنين بؤ داكؤكيكردن لة مافى مندالاَن , ئةوة بوو كة ئةم رِيَكخراوةمان دامةزراند بة ثشتطيرى شةهيدى سةركردةي ئةوكات كاك (شةوكةت شيَخ يةزدين) و شةهيدى سةركردة (فرةنسؤ هةريرى).بؤية سةرةتا دةستمان ثيَكرد بةكارى خةيرى كة ئةوكات باري كوردستان وابوو طرانى بوو مندالاَن زؤر مافيان ثيَشيل دةكرا لة ناو خيَزان كة خةتاكةشى بةطشتى بؤخيَزان نةدةطةرِايةوة، ضونكة طرانى و زروفى ديكة وايكرد بوو زؤرترين مندالَ لةسةر شةقام كار بكةن. هةر بؤية سةرةتا هةستاين بة دامةزراندنى سندووقيَكى خيَرخوازى تاوكو كةميَك هاوكارى مندالاَن بكةين , هةر بؤية زؤر لة دةولَةمةندو بةرثرسان زؤر هاوكاريان كردين تاكوو خزمةت بة مندالاَن بكةين , بؤية هةستاين بة ناو نووسينى مندالاَن و بانطةوازيَكمان كرد تاكوو ئةوانةى هةذارن و كةمدةرامةتن سةردانمان بكةن تاكوو لة نزيكةوة ئاطامان لة كيَشةو طيرو طرفتةكانيان بيَت , دواى ئةوة دوو





تيمى تويَذةرى كؤمةلاَيةتيمان ثيَك هيَنا كة يةكيان تايبةت بوو بة شويَنة طشتييةكانى مندالاَن و يةكيشيان سةردانى مالاَنى دةكرد , بؤمان دةركةوت كةوا خةلَكيَكى زؤر هةذارن و باوك يان دايكيان ثةككةوتةن. لةمالَةوةو ناضار مندالَةكانيان دةنارد بؤ سةر شةقام و بؤ كار كردن بة تايبةت كورِةكان دةريان دةهيَنان لة قوتابخانة و بة ناضارى دةيانناردن بؤ سةر شةقام و كاريان ثيَدةكردن . بؤية هيَند زؤر بوون فةقيرو كةمدةرامةت لة شارى هةوليَر و دةوروو بةرى ناضار هةستاين بة دروست











مافي مرؤظـ

Ouemd 2009 Dec. No. 3
41كردنى كارت بؤيان و ثؤليَنمان كردن بةثيَي بارى كؤمةلاَيةتى خيَزان كة كردمان بة ضةند بةشيَك , لةوانة مندالاَنى كةمئةندام , نةخؤشى دريَذخايةنمان هةبوو , مندالاَنى خيَزانة هةذارةكانمان هةبوو , بةثيىَ ئةوة كارتمان بؤيان كرد تاكوو طةر نةخؤيَندةواريش بن دايك و باوكيان بةثييَ رِةنطى كارتةكة بزانن كةى داوامان كردن سةردانمان بكةن. كةجار هةبوو دةمان طوت كارتى سوور سةردانمان بكةن و ئامادةبن ئيتر طةر هاوكارى بوواية يان رِيَنمايى بوواية دةمان دانىَ و سرةى جؤرة رِةنطى كارتيَكى ديكة دةهات بؤية ئيَمة ئةم رِيَكخراوةمان دامةزراند بة مةبةستى ئةوة كة تاكوو ئيستةش بةردةوامة كة هةر ضةندة سوثاس بؤ خوا كة ئيستة بار و طوزةرانى خةلَك زؤر باش بووة و كةمتر مندالاَن كار دةكةن و كاريان ثىَ دةكةن. كاريش بؤ مندالآني كةمئةندام دةكةين تاكوو لة كؤمةلَطة دانةبرِيَن و هاوكاري دةكريَن.

ضةند ساتيَك لةطةلَ شاعيريَكي كةمئةندامي
سةنطةر






















طؤظارى ئوميَد بة خؤشحـــالَيةوة ديمانةيةكى لةطةلَ كاكة (سةلـمان شيَخ مةمى ) وةك شاعيريَكى لاوي بةهرةدار لة بوارى شيعر نووسيندا ئةنجام داوة. بؤ ناساندنى بةرِيَزيان كؤمةلَيَك ثرسيارمان ئاراستة كردو بةو ثةرِى سنط فراوانييةوة وةلاَمى داينةوة.
- شاعير ( سةلـمان شيَخ مةمى ) خةلَكى كامة شارى كوردستانة و لةكوىَ دادةنيشيَت؟
+ خةلَكى طووندى ( شيَخ مةما ) ى سةربة شارةديَى سةنطةسةرى سةر بة ثاريَزطةى دهؤكم و هةر لةويَش نيشتةجيَم .
- سةرةتاى دةستثيَكردنى بؤ شيعر نووسين دةطةرِيَتةوة بؤ ض سالَيَك ؟
+ سالَى (1988) ، يةكةم هؤنراوةم لة دةربةدةرى و ئاوارةيى نووسيوة بة ناوى ( هؤهةيظا هةشت )، لة طؤظارى كؤضةر لةولاَتى سويد لة ذمارة(6) بلاَو كراوةتةوة.
- تاكوو ئيَستة ضةند شيعرت نووسيوة ؟
+ خاوةن (3) سىَ ديوانة شيعرم بة ناوةكانى (خانما من ) و (قةدةرا من) و ( طةرتؤ ماباى).
- بةرِيَزتان ئيَستة بةضييةوة خةريكن ؟
+ سةرؤكى نووسينطةى دهؤكى رِيَكخراوى كةم ئةندامانى سةنطةرى كوردستانم .
- كةواتة بةرِيَزتان كةمئةندامن.
+ بةلَىَ
ئةدةب كاروضالاكي

Ouemd 2009 Dec. No. 3
42- دةكرىَ بزانين هؤى كةمئةندامييةكةتان لة ضى يةوة بووة؟
+ وةك ديارة ئيَمةى كورد لةلايةن دوذمنانى ميلةتةكةمانةوة هةميشة سةركوت و ئاوارة و دةربةدةرو جينؤسايد و كؤمةلَكوذ كراوين. منيش وةك لاويَكى ئةم كوردستانة بؤ بةرطريكردن لة خاك و نيشتمانةكةم لة سالَى (1985) بوومة ثيَشمةرطةو ضةكى شةرِةفم لةشان كرد، لةلقى (1)ى (ث.د.ك) و لة سالَى (1987) بؤ جارى يةكةم بريندار بووم ، ثاشان لة رِيَككةوتى (30-10-1992 ) لة دةظةرى كوليا بةسةختى بريندار بووم و بةو هؤيةوة ضاوى ضةثم لةدةست داو و تؤزيَكش كةمبيستم و دةستيَكشم زؤر باش نية و كؤمةلَيَك ساضمة لةناو لةشمداية.
- بةهؤى كةمئةندامبوونةكةتةوة لةناو رِيزةكانى ثيَشمةرطةى كوردستاندا ضيت بؤ كراوة؟
+ ئيَستة بةثلةى ملازم خانةنشين كراوم و دةرةجةى عجزةكةشم بريتية لة( 90%).
- دةلَين تازة كاكة (سةلـمان) خةريكى تةواو كردنى خويَندنةكةيةتى؟
+ بةلَىَ رِاستة ئيَستة قوتابيم لة ئامادةيى (سيمةر )لة بةشى ويَذةيى دةخويَنم.
- بةرِيَزتان لةض بواريَك شيعر دةنووسن؟
+ لة بوارى ئةظينداري
- بؤضى بةتةنيا ئةم بوارةتان هةلَبذاردوة ئةويش كة ئةظينة ؟
+ ثيَش كةمئةندامبوونم خؤشةويستيَكم هةبوو بةو بؤنةيةوة حةزم لة نووسينى شيعرى خؤشةويستى كردووة. دواجار بةهؤى لةدةستدانى ضاوم كة بووة رِيَطر لةبةردةم ئةوةى بةيارةكةم نةطةم ، بةلَيَنم داوة تامردن هؤنراوةى خؤشةويستى بنووسم.
- هؤنراوةكانت زياتر بة ض شيَوةيةك دةنووسيت ؟
+ بة هةردوو رِةنط كلاسيكى و ئازاد (حر ) هؤنراوة دةنووسم.
- هؤنراوةكانت لةلايةن كام طؤرانى بيَذةوة كراون بة طؤرانى؟
+ لةلايةن كؤمةلَيَك لة برا طؤرانى بيَذةكانى كوردستانى خؤمانةوة كراون بة طؤرانى و ئاوازى خؤشيان بؤ دانراوة. لةو طؤرانى بيَذانةش (شظانى طةرماظين و مستةفا دنانى و بلَند ئبراهيم و هةظالَ ئيبراهيم و سةمير عبدالله و عومةر طووندى )
- خيَزانت ثيَك هيَناوة ؟
+ بةلَىَ لة رِيَككةوتى (13-12- 1998 ) خيَزانم ثيَك هيَناوة و ئيَستةش (4) ضوار مندالَى ضاوطةشمان هةية دوو كور و دوو كض .
- ثيَوةنديت لة طةلَ هاوسةرت ضؤنة؟
+ زؤرم ثيَخؤشبوو ئةم ثرسيارةت كرد. خيَزانم مامؤستاية. دةلَيَم (( ئةطةر نويَذكردن بؤ خوا نةبوواية، بؤ مرؤظ بوواية هةتا مردن من نويَذم بؤ خيَزانم دةكرد)) ضونكة زؤرم خؤش دةوىَو خؤم بة قةرزدارى ئةو دةزانم .
- دةكرىَ بثرسين دوا بةرهةمى شاعير ( سةلـمان شيَخ مةمى ) ضى ية ؟
+ بةرهةمي تازةم ديوانة شيعريَكة بةناوى ( ضةند طولَةك بؤ يارة من ) لة ذيَر ضاث داية. بةم زووانة دةخريَتة بةردةستى خويَنةرانى ئازيز .
-دوا ثةيظت ضيية ؟
ئةدةب
Ouemd 2009 Dec. No. 3
43+ لة كؤتايى ئةم ضاو ثيَكةوتنة ئةم هؤنراوةيةم دةكةمة خةلاَت بؤ طؤظارى ئوميَد بة هيوام رِيَكخراوى كةمئةندامانى سةنطةرى كوردستان سةر بةرزو سةر بلَند بىَ و حكوومةتى هةريَمى كوردستانيش ئاورِيَكى دلَسؤزانة لة ئةندامانى ئةم رِيَكخراوةية بداتةوة و سةرجةم داواكارى و ثيَشنيازةكانيان بؤ جيَبةجىَ بكات ، ضونكة لة كاتى ثيَويستدا هيض كام لةم ئةندامانة دريَخيان لة خةباتكردن نةكردووةتةوة و جةستةى خؤيان كردووةتة قوربانى بؤ ئةم كوردستانة . جاريَكى تر سوثاس بؤ طؤظارى ئوميَد بؤ ئةم ضاوثيَككةوتنة و هةر شاد و سةركةوتوبن. . (بةشيَك لة هؤنراوةكة)

بةس جارةكىَ
تو ب سةردان
وةرة دةفمن هةى دل و جان
بتىَ تو سىَ جار ثةيظان
ببارينة ذ دةظ و ليَظان
سلاف بكة وةكى جاران
دادة ستيَن خو بكةمة دناف وان
دةست و تلان ئةز ببينم
تذى ئةظان هةر دوو ضاظان
لمن زظرين ظين و ذيان
ثاشى هةكو دزظرية ظةخاترا خو ذمن
دخازية ظة جارةكادى لناظبةرا مة
بيتة دوير كةفتن و هيَلان
ذ بةر هاتناتة يا ب سةرةدانمن
من ثيَ خوشة ئةظيَ رحيَ طورى تةبكةم

بو ئةفينيَ
بكةمة قوربان.
سلمان شيَخ مةمى 11\11\2009 دهؤك
1899 تا 2009 بةرشةلؤنة، ميَذوويةك طوزارشت لة بةهيَزى دةكات

ئا : سابير سمايل






















ئةمرِؤ يانةى بةرشةلؤنةى ئيسثانى بة باشترين و بة ناوبانطترين يانةكانى جيهان ئةذمار دةكريَت ، ضونكة لةسةر هةموو ئاستةكاندا لة ثيَش ثيَشةوة بووة ، ض لة رِووى دةستكةوتةكانةوة ياخود لةرِووى ئةوةى ذمارةيةكى زؤر ياريزانى ناودار يارى بؤ دةكةن. نةك هةر ئةمة بةلَكوو لةسةر ئاستى جةماوةريشدا لة ثيَشةنط داية و لة سةرجةم ولاَتانى دونيا و بةرشةلؤنة خودان ثيَطةيةكى بةهيَزة ، هةر لةبةر ئةم هؤيانةشة كة ياريزانة ليَهاتووةكان بةو ئاواتةن كة رِؤذيَك يارى لة رِيَزةكانى بكةن. لةم رِاثؤرتة ثوختةيةك لة ميَذووى بةرشةلؤنة دةخةينة رِوو، هةروةك ضؤن
ذمارةى ثيَشووش باسي رِيالَ مةدريدمان كرد.
سةرةتاكانى درووستبوونى بةرشةلؤنة
وةرزش كاروضالاكي

Ouemd 2009 Dec. No. 3
44سالَى 1899 سةرمايةدارى سويسرى هانز طامبر يانةى بةرشةلؤنةى درووست كرد. لةو كاتة رِيكلاميَكى لة ناو رِؤذنامة ناوةخؤيةكاندا بلآو كردةوة كة تيايدا داواى ياريزانى تؤثى ثىَ دةكرد بؤ ئةوةى لةطةلَيدا يارى بكةن، ئةو كاتةش يارى تؤثى ثىَ لةويَدا نةناسراو بوو . ئةوة بوو (11) ياريزانى كؤكردةوة بة سةرثةرشتى رِاستةوخؤى هانزطامبرةوة يارييان كردو و لة يةكةم بةشداربوونياندا ئاستيَكى باشيان ثيَشكةش كرد و يةكةم ثالَةوانييةتى جامى ماسايان بةدةست هيَنا. ئةمةش سالَى (1901)بوو، ئةم جامةش بة ثالَةوانييةتى بةرشةلؤنة دةناسريَت .
ديارة هةر لةوكاتةوة هانزطامبر ناوى خؤى طؤرى بؤ خوان و بوو بة ئيسثانى. تا سالَى 1909 بةرشة خاوةنى ياريطةى تايبةتى نةبووة و لة ياريطة جياجياكانى شارةكةدا يارى و مةشقى دةكرد، تاكوو ياريطةى (كاريد ئيندسترياى) درووست كرد كة ئةو كات (7) هةزار كةسي لةخؤ دةطرت.







سةردةمى زيَرين
هةريةك لة ثاولينؤ و زامؤرا و خؤزىَ توانيان سةركةوتن و بةناوبانط بؤ بةرشةلؤنة ثةيدا بكةن. كةتوانيان يةكةم ثالَةوانييةتى خولى ئيسثانيا بةدةست بهيَنن ئةويش لة سالَى (1926) بوو هةر لةو كاتةش بوو ياريطةى لاكؤرتسيان دروست كرد كة جيَطاى ( 30 ) هةزار هاندةري تيَدا دةبؤوة ، كة ثاشان فراوان كراو تا جيَطةى (60) هةزار هاندةر بطريَت ، سةردةمى زيَرِينى بةرشةلؤنة لةسالى (1978) هاتةكايةوة كةناويان ليَنا تيثى خةونةكان ، كة ئةو سةردةم (خؤسيَ لويس ئونيَز ) سةرؤكايةتى دةكرد و توانى طةشة كردنى بةرضاوى بؤ بة دةست بيَنيَ ، بةتايبةتيش دواى ئةوةى بؤنديَكى لةطةلَ ياريـزانى ئةرذةنتينى (ديةطؤ ئارماندؤ مارادؤنا) مؤر كرد ئةطةر ضى دواتر مارادؤنا بةهؤي ناكؤكى لةطةلَ سةرؤكى يانةكةدا بةرشةى جيَهيَشت، بةلآم ئةمة كاريطةرى خراثى بةسةر يانةكة نةبوو، لة نيَوان سالاَنى (1990 تاكو 1994) يؤهان كرؤظى هؤلَةندى ئةركى رِاهيَنانى يانةى بةرشةلؤنةى لة ئةستؤ طرت ، كة توانى تيثيَكى تؤكمةو بةهيَز دروست بكات و ضةندين ياريزانى وةكوو ( رؤماريؤ، ستؤيجيكؤظ، رِؤنالدؤ ، كؤمان، لاودرؤب و طةرديؤلا و زؤبى زاريَتا و ضةندانى ديكة لة خؤ بطريَت)
كة توانيان بؤ (4) سالَ لة دواي يةك و جاريَكيش خولى يانةكانى ئةوروثا بةدةست بيَنن .






بةرشةو جةنةرال فرانكؤ
وةرزش
Ouemd 2009 Dec. No. 3
45سالَى ( 1957 ) بوو ياريطةى كامث نو كرايةوة كة طةورةترين ياريطةي جيهانة كة جيَطةى زياتر لة ( 90 ) هةزار هاندةر دةبيَت ، ديارة بةر لةوةى كامث نو درووست بكريَت جةنةرالَ فرانكؤ ثارضة زةوى ثيَشكةش بة يانةكة كرد بؤ ئةوةى ئةم ياريطةيةي لةسةر دروست بكةن، سالَى ( 1973 ) بوو يؤهان كرؤيظ بةبرى (922)هةزار جونةى ئيستةرلينى مؤر كرد ، ئةو كاتيش ئةم بؤندة بةرزترين بؤند بوو ، هةر لةو سالَةش بوو بةرشةلؤنة بة ئةنجامى (5) طؤل بىَ بةرامبةر لةسةر ياريطةى سنتياطؤ برنابيؤ بةرشةلؤنة لة رِيال مةدريدى بردةوة و ثالَةوانييةتى خولى ئةو سالَى ئيسثانياى بردةوة.

سالاَنى شووم
سالَى (1996) جي رِؤبنسؤن بوو بة رِاهيَنةرى بةرشةلؤنة و توانى ياريزانى بةرازيلى رؤنالدؤ بيَنيَتة رِيزي يانةكةوة هةروةها ياريزان خؤسية مؤرينؤش بانطهيَشت بكات كة ئيَستة رِاهيَنةرى يانةى ئينتةرميلانة و ثيَشتريش رِاهيَنةرى ضيَلسى و ثؤرتؤ بووة ، ئةطةر جى رؤبنسؤن ضةند نازناويَكى بةدةست هيَنا بةلاَم شيَوازى ياريكردنى بةدلَى هةوادارانى بةرشةلؤنة نةبوو ، ضونكة رؤبنسؤن لة سةر شيَوازى بةرطريكردن يارى دةكرد. سالَى (2000) بةرشةلؤنة لة بارودؤخيَكى خراث بوو بةشيَوةيةك لةو سةردةمةدا بةرشةلؤنة بةبرى (150)مليؤن يؤرؤ قةرزدار بوو كة ئةمةش هؤكاريَك بوون بؤ ئةوةى ئاستي دابةزيَت.




وه‌ك هه‌موومان ده‌زانین له‌ چه‌ندین بابه‌تی جۆراوجۆر هه‌ڵسه‌نگاندن و تێڕوانین ئه‌نجام دراوه‌ به‌رامبه‌ر به‌(ژن)، هه‌ر بۆیه‌ به‌م دواییه‌ش پسپۆرانی بواری ئایتی له‌پاش لێكوڵینه‌وه‌یه‌كی زۆر و چه‌ندین تاقیكاری یه‌ك له‌دوای یه‌ك گه‌یشتنه‌ ئه‌و ئه‌نجامه‌ی كه‌ به‌م شێوه‌یه‌ زانستی ئای تی ده‌ڕوانێته‌ ژن:

هه‌ڵسه‌نگاندنه‌كانی پسپۆرانی بواری ئایتی به‌م شێوه‌یه‌ بوو :
ده‌ڵێن ژن وه‌كو ڤایرۆسی كۆمپیوته‌ره و ئه‌م ڤایرۆسه‌ش چه‌ند تایبه‌تمه‌ندییه‌كی هه‌یه‌‌، كه‌ بێته‌ ناو ژیانت گیرفانه‌كانت (Search) ده‌كات و هه‌رچی پاره‌ت هه‌یه‌ (Delete)ی ده‌كات.
ــ دواتر بنه‌ماڵه‌كه‌ت (Edit) ده‌كات و به‌ ویستی خۆی ده‌یگۆرێت و په‌یوه‌ندی خۆت و هاوڕێكانت (Cut) ده‌كات.
ــ له‌گه‌ڵ ئه‌مانه‌شدا به‌رده‌وام مۆبایله‌كه‌ت (Scan) ده‌كات و دواجاریش مێكشت (Hack) ده‌كات و به‌ته‌واوی كۆنترۆڵی ژیانت ده‌كات.
هه‌رچه‌نده‌ زانا و ئایتی ناسه‌پیاوه‌كان به‌رده‌وام له‌ هه‌وڵی ئه‌وه‌دان دژه‌ ڤایرۆسێك دروست بكه‌ن بۆ ڤایرۆسی (zhn.exe) به‌ڵام تا ئێستا سه‌ركه‌وتوو نه‌بوون و هیچ ئه‌نجامێكیان نه‌بووه‌.
تێڕوانین و هه‌ڵسه‌نگاندنی
ژن له‌ ديد و ڕوانگه‌ی زانستی
IT
تويَذينةوةيةكي زانستيية
بۆئەوەی كەمئەندامان تووشی نائومێدی نەبن پێویستە كۆمەڵگە بەچاوی رێزەوە لەو كەسانە بروانن. هەرچیش لەدەسەڵاتی حكوومەتدایە بۆ خزمەتی ئەو چینە لە دابینكردنی ئۆتۆمبیلی تایبەت بۆیان پەلەی لێبكات و هەوڵی دابینكردنیان بدات. بەتایبەتی كەسانێك هەن هەردوو قاچیان لە دەست داوە و ناتوانن سواری هەموو جۆرە تۆتۆمبیلێك ببن. بەڵام ئێستا كۆمەڵێك كۆمپانیای درووستكردنی ئۆتۆمبیل هەڵساون بە درووستكردنی جۆرە ئۆتۆمبیلي تایبەت به كەمئەندامان و خراونەتە خزمەت كەمئەندامان و توانیویانە سوودی تەواوی لێوەربگرن. هیوادارين كەمئەندامانی كوردستانیش لەمجۆرە خزمەتگوزاریانە بێبەش نەبن.
ئؤتؤمبيَليَك بؤ
كةمئةندامان
ئافرةت كاروضالاكي

Ouemd 2009 Dec. No. 3
46

كۆمه‌ڵه‌ی پزیشكانی ئه‌ڵمانیا بۆ نه‌خۆشيیه‌كانی ئافره‌تان و مناڵان ڕایانگه‌یاند سێكس كردن له‌ كاتی دوو گیانی ئافره‌تدا هیچ كاریگه‌ریيه‌كی خراپی نیيه‌ له‌ سه‌ر كۆرپه‌له‌ تا كاتی مناڵ بوون.
كریستیان ئه‌لبرینگ به‌رپرسی كۆمه‌ڵه‌كه‌ روونی كرده‌وه‌، هاوسه‌ره‌كان ده‌توانن هه‌موو شت بكه‌ن به‌ ویستی خۆیان كاتێك ده‌گه‌ن به‌یه‌ك و جووت ده‌بن، چونكه‌ كۆرپه‌له‌ له‌ شوێنیكی باش پارێزراوه‌ به‌ شله‌ی كۆرپه‌له‌ و پێویست ناكات هاوسه‌ره‌كان سێكس كه‌م بكه‌نه‌وه‌.
كریستیان وتیشی چالاكی سێكسی تا ماوه‌یه‌كی كه‌م پێش مناڵ بوون ئاساییه‌ هه‌رچه‌نده‌ له‌وانه‌یه‌ كاریگه‌ر بێت بۆ ئاماده‌بوون بۆ مناڵ بوون، له‌ هه‌مان كاتیشدا هاوسه‌ره‌كان ئاگادار ده‌كاته‌وه‌و ده‌ڵێت ئه‌گه‌ر هاتوو ئه‌گه‌ری ئه‌وه‌ هه‌بوو كه‌ زوو مناڵه‌كه‌ ده‌بێت یان هه‌ر ئازارێك هه‌بێت ده‌رباره‌ی مناڵ بوون ئه‌وا له‌وكاته‌دا قه‌ده‌غه‌یه‌ هاوسه‌ره‌كان سێكس بكه‌ن، چونكه‌ كاریگه‌ری خراپی لێده‌كه‌وێته‌وه‌.

سێكس كاریگه‌ر نیيه‌ له‌سه‌ر كۆرپه‌له‌ له‌كاتی دوو گیانیدا
سالآنيَكة خوىَ بة هؤى رِةطى بةرز بوونةوةى فشارى خويَن دادةنريَت ئةويش وايكرد كة هةميشة ثسثؤرانى خؤراكناسى لة هةولَدابن بؤ ئةوةى تويَذينةوة لة سةر ئةم ثيَوةندييةي نيَوان فشارى خويَن و خويَ ئةنجام بدةن سةرنجام طةيشتنة ئةوةى كة خويَ رِؤلَى هةية لة رِاطرتنى هاوسةنطى شةلةكانى ناو لةشدا بة تايبةتيش لة ناو دةمارةكاندا. ستيظان بيشؤن مامؤستاى خؤراك لة زانكؤى هؤهنهايم لة ئةلَمانيا دةلَيَ، خويَ يارمةتيدةرة بؤ ثةرِينةوةى خؤراكةكان بؤ خانةكان و دةردانى ماددة زيان بةخشةكان هةروةها ئيَسكيش بة هيَز دةكات. ئةمة جطة لةوةى خويَ رِؤلَى لةمانةوةى خؤراكةكاندا لةناو لةشدا لةكاتى كةمبوونةوةى برِى خويَيدا مرؤظ تووشى وشكبوونةوة دةكات. مرؤظى بالغيش رِؤذانة ثيَويستى بة برِى 4,1طرام خويَ هةية. دةريشكةوتووة كة ئافرةتان زياتر ثيَويستيان بة خويَ دةبيَت.
تويَذينةوةكة جةخت لةسةر ئةوة دةكات كة فشارى خويَن ثيَوةندى رِاستةوخؤى بة خويَ نيية بةقةد ئةوةى ضةندين هؤكارى ديكة هؤكارن وةك : قةلَةوى و خةمؤكى و دلَةراوكيَ و فشارةكانى ذيان. خويَش ئةطةر بةطويَرةى ثيَويست بةكار بردريَت فشار بةرز ناكاتةوة.
ثيَوةندى خوىَ بةفشارى خويَن

تةندرووستي
Ouemd 2009 Dec. No. 3
47
ضوار هؤكار هةن كة بوونةتة مايةى ئةوةى ثزيشكةكان شةرِ لةطةلَ خؤراكة طازييةكاندا بكةن كة لةمانةى خوارةوة ثيَكهاتوون:
1. ئةم خؤراكة طازييانة بريَكى زؤر شةكر و مادةةى كيميايى و طازى تيَداية كة هؤكارن بؤ كةلةكة بوونى ضةورى و ضةندان حالَةتى ديكة.
2. زؤر جار دايكان طلةيى دةكةن كة مندالَةكانيان وةكوو ثيَويست ثةنا بؤ خؤراك نابةن وخؤيان لة ذةمةكان بة دوور دةطرن ! ئةمةش بؤ ئةوة دةطةريَتةوة كة منالآن خؤراكة طازييةكان دةخؤنةوة كة زطيان ثرِ دةكات و ناتوانن خؤراكى ديكة بخؤن.
3. ئايا دةزانن كة رِيَذةى ترشى لة ناو خؤراكة طازييةكاندا هيَندة بةرزة كة تواناي تواندنةوةي ددان و ئيَسكةكانى هةية! تةنانةت ئةطةر ددانيَكت بؤ ماوةى (10) دة رؤذيَك بخةيتة ناو خؤراكة طازييةكانةوة دةتويَتةوة .
4. ئايا رِؤذيَك لة خؤمان ثرسى بؤضى ددانى مندالآنمان كلؤر بوونة يا خود ناشيرين و شكاون ؟ نهيَنييةكةى ئةم خؤراكة طازييانةن.
ثيَويستة ئةو رِاستية بزانن كة بةكاربردنى ئةم خؤراكانة نةك هةر بؤ منالاَن بةلَكوو بؤ سةرجةم مرؤظةكان زيان بةخشة. ثزيشكانى بوارى خؤراك ئاماذة دةكةن كة خواردنى ميَوة و سةوزة ئةطةر بة برِيَكى كةميش بيَت ئةوا لة خؤراكة طازييةكان باشتر و سوود بةخشترة.
مةترسييةكانى
خؤراكة طازييةكان

گرانبه‌هاترین پێنج مۆبایلی دنیا ببینه‌، كه‌ به‌ زێڕ و ئه‌ڵماس رووپۆش كراون و نرخه‌كانیان له‌ 149 هه‌زار و 500 دۆلار ده‌ست پێده‌كات تا ده‌گاته‌ ملیۆنێك و 300 هه‌زار دۆلار.
هةمةرِةنط
كاروضالاكي

Ouemd 2009 Dec. No. 3
48
دوكان‌و ئارایشگا تایبه‌تمه‌نده‌كان پڕن له‌پێداویستییه‌كانی‌ جوانكاریی‌ كه‌ زۆریان یارمه‌تی‌ ژنان ده‌ده‌ن بۆ ئه‌وه‌ی‌ به‌ره‌نگێكی‌ جوان‌و گه‌نجانه‌ ده‌ربكه‌ون، به‌ڵام دڵنیابه‌ هیچ كام له‌وانه‌ به‌قه‌د شێلانی‌ ده‌موچاو كاریگه‌رییان نییه‌ بۆ به‌گه‌نجی‌ مانه‌وه‌ی‌ مرۆڤ، ئه‌وه‌ش بزانه‌ كه‌ ئه‌و شێلانه‌ رێگای‌ تایبه‌تی‌ خۆی‌ هه‌یه‌و به‌هه‌ره‌مه‌كی‌ ناكرێت.ره‌نگه‌ له‌سه‌ره‌تاوه‌ تووشی‌ ئاسته‌نگی‌ ببیت، به‌ڵام ئه‌گه‌ر رۆژانه‌ له‌رێی‌ كرێمی‌ تایبه‌ته‌وه‌ ده‌موچاوت بشێلیت، ئه‌وكات بۆت ده‌رده‌كه‌وێت كه‌ چه‌نده‌ ئاسانه‌و كاریگه‌رییه‌كه‌شی‌ زۆره‌. پسپۆرانی‌ بواری‌ جوانكاری‌ چوار راهێنانی‌ سه‌ره‌كییان دانه‌وه‌ بۆ به‌گه‌نجیی‌ هێشتنه‌وه‌ی‌ ژنان، ئه‌مه‌ش هه‌نگاوه‌كانه‌:
راهێنانی‌ یه‌كه‌م
به‌بێ ئه‌وه‌ی‌ ده‌مت بكه‌یته‌وه‌ به‌هۆی‌ جومگه‌كانی‌ ده‌موچاوته‌وه‌ زه‌رده‌خه‌نه‌یه‌ك له‌سه‌ر رووخسارت دروست بكه‌، له‌گه‌ڵیدا چاوه‌كانت بچووك بكه‌ره‌وه‌، به‌م شێوه‌یه‌ بمێنه‌ره‌وه‌ ئینجا ئه‌م خاڵانه‌ جێبه‌جێ‌ بكه‌:
1- به‌سه‌ری‌ په‌نجه‌كانت بازنه‌یه‌ك له‌ده‌وری‌ چاوت درووست بكه‌، له‌به‌شی‌ ناوه‌وه‌ ده‌ست پێبكه‌و به‌سه‌ر چاودا تێبپه‌ڕه‌، ئینجا بۆ ژێر چاوو له‌وێشه‌وه‌ بۆ ئه‌و شوێنه‌ی‌ ده‌ستت پێكردووه‌، ئه‌مه‌ پێنج بۆ ده‌ جار دووباره‌ بكه‌ره‌وه‌.
2- پاش كه‌مێك وه‌ستان هه‌ر به‌سه‌ری‌ په‌نجه‌ت لوتت له‌به‌شی‌ سه‌ره‌وه‌ بۆ خواره‌وه‌ بشێله‌، ئینجا بازنه‌یه‌كی‌ به‌ده‌وری‌ ده‌متدا درووست بكه‌، پێنج جار به‌لای‌ راست‌و پێنج جاری‌ تر به‌لای‌ چه‌پدا.
3- په‌نجه‌ت بخه‌ره‌ سه‌ر به‌شی‌ سه‌ره‌وه‌ی‌ لوت‌و چه‌ند جارێك بۆ به‌شی‌ سه‌رووترو بۆ ناوچاوان بیشێله‌.
ئه‌م راهێنانه‌ پارێزگاری‌ له‌نه‌رمی‌ جومگه‌كانی‌ رووخسار ده‌كات‌و شێویه‌كی‌ كراوه‌و ره‌ونه‌قداری‌ ده‌داتێ‌.
راهێنانی‌ دووه‌م
ئه‌م راهێنانه‌یان تایبه‌ته‌ به‌به‌شی‌ خواره‌وه‌ی‌ رووخسار، لێوت چه‌ند جارێك كۆبكه‌ره‌وه‌و تا راده‌ی‌ نیو سانتیمه‌تر بیكه‌ره‌وه‌، پاشان به‌شێوه‌یه‌كی‌ به‌رفراوان چه‌ند جارێك ده‌مت بكه‌ره‌وه‌و دایبخه‌ره‌وه‌. له‌كاتی‌ كرانه‌وه‌ی‌ ده‌مت به‌ئاراسته‌ی‌ گوێچكه‌كانت، به‌په‌نجه‌ت جوڵه‌یه‌كی‌ نیوه‌ بازنه‌یی‌ درووست بكه‌ له‌خوارووی‌ گوێچكه‌وه‌ بۆ ناوه‌ڕاستی‌ چه‌ناگه‌، ئه‌مه‌ ده‌ جار دووباره‌ بكه‌ره‌وه‌، به‌ڵام مه‌هێڵه‌ پێستی‌ رووخسارت له‌ژێر په‌نجه‌كانتدا بجوڵێت.

ضؤن بة طةنجي بميَنينةوة ؟
هةمةرِةنط

Ouemd 2009 Dec. No. 3
49
راهێنانی‌ سێیه‌م
ئه‌م راهێنانه‌یان تایبه‌ته‌ به‌مل، سه‌ری‌ په‌نجه‌ت راسته‌وخۆ له‌ژێر چه‌ناگه‌ دابنێ‌،
ئینجا زمانت بۆ سه‌ره‌وه‌ به‌رز بكه‌ره‌وه‌و له‌گه‌ڵیدا ملت بۆ هه‌ردوو ئاراسته‌ی‌ راست
‌و چه‌پ بجوڵێنه‌.
پاشان په‌نجه‌ت له‌ناوه‌ڕستی‌ ملت دابنێ‌‌و بۆ سه‌ره‌وه‌ بیشێله‌، هه‌مان كات ملت بۆ هه‌ردوولای‌ راست‌و چه‌پ بجوڵێنه‌و چه‌ند جارێك ئه‌مه‌ دووباره‌ بكه‌ره‌وه‌.راهێنانی‌ چواره‌م
ئه‌م راهێنانه‌یان كاریگه‌ری‌ زۆری‌ هه‌یه‌ بۆ نه‌رمی پێست‌و نه‌هێشتنی‌ ئه‌و چرچیانه‌ی‌ له‌به‌شی‌ سه‌ره‌وه‌ی‌ ده‌م درووست ده‌بن‌و جومگه‌كانی‌ ده‌ورووبه‌ری‌ به‌هێز ده‌كات، له‌م قۆناخه‌دا ئه‌م دوو خاڵه‌ په‌یڕه‌و بكه‌:
1- هه‌ردوو لێوت به‌توندی‌ بگره‌و زه‌رده‌خه‌نه‌یه‌كی‌ بچووك درووست بكه‌، پاش ئه‌وه‌ ده‌ست هه‌ڵبگره‌و ئینجا به‌سه‌ری‌ په‌نجه‌ بازنه‌یه‌ك به‌ده‌وری‌ ده‌متدا درووست بكه‌، به‌جۆرێك به‌هه‌ردوو ده‌ستت بێت، یه‌كێكیان به‌لای‌ راستدا بێت تا ناوه‌ڕاستی‌ ژێر لێوی‌ خواره‌وه‌، ئه‌وی تریشیان به‌هه‌مان شێوه‌، به‌ڵام به‌لای‌ چه‌پدا. ئه‌مه‌ بۆ ماوه‌یه‌كی‌ زۆر دووباره‌ بكه‌ره‌وه‌.2- له‌جێگه‌یه‌كی‌ سه‌رووی‌ لێوی‌ سه‌ره‌وه‌ت په‌نجه‌ دابنێ‌‌و به‌ده‌وری‌ خۆیدا به‌هێواشی‌ چه‌ند جارێك بیسوڕێنه‌ره‌وه‌، پاشان په‌نجه‌ له‌و جێگه‌یه‌ هه‌ڵبگره‌و بیخه‌ره‌ جێیه‌كی‌ تری‌ نزیك ده‌مت، به‌م شێوه‌یه‌ له‌گۆڕینی‌ جێگه‌كه‌ی‌ به‌رده‌وام به‌، ده‌توانیت له‌هه‌موو كاتێكدا دووباره‌ی‌ بكه‌یته‌وه‌.

خانمه سه‌ربازێکی به‌ریتانی که ماوه‌یه‌کی که‌مه خزمه‌تی سه‌ربازیی ته‌واو کردووه، وه‌ک نوێنه‌ری به‌ریتانیا له پێشبڕکێی شاجوانی جیهان به‌شدار ده‌بێت. به پێی هه‌واڵێکی بی‌بی‌سی، "کاترینا هادج"ی 21ساڵ، پاش پاشه‌کشه‌ی شاجوانی به‌ریتانیا له نازناوه‌که‌ی به هۆی شه‌ڕێک له کافیتێریایه‌کی شه‌وانه، وه‌ک شاجوانی به‌ریتانیا هه‌ڵبژێردرا.هادج له پێشبڕکێی شاجوانی به‌ریتانیا، به دووهه‌م ده‌رچوو. کاترینا هادج به هۆی دلێری و بوێریی له شه‌ڕی عێڕاق، به "باربی سه‌ربازی" به‌ناوبانگه.
بڕیار وایه کاترینا بچێته ئه‌فه‌ریقیای باشوور، تاکو له 12کانوونی یه‌که‌می ئه‌مساڵ له پێشبڕکێی شاجوانی جیهان له ژوهانسبورگ به‌شدار بێت.
"ریچل کریستی"، شاجوانی پێشووی به‌ریتانیا، به هۆی به‌شه‌ڕهاتن له‌گه‌ڵ شاجوانی مانچسته‌ر له‌سه‌ر کوڕه‌ براده‌ره‌که‌ی، ده‌ستی له‌م نازناوه هه‌ڵگرت.
ریچل کریستی، یه‌که‌مین ره‌ش‌پێستی به‌ریتانییه ئه‌م نازناوه به‌ده‌ست دێنیت.


شةرِ لة عيَراق، جوان لة جيهان


هةمةرِةنط

Ouemd 2009 Dec. No. 3
50
هةمةرِةنط

Ouemd 2009 Dec. No. 3
51
كورته‌ باڵاترین دایكی جیهان كه‌ له‌ ئه‌مریكا ده‌ژیت خاوه‌نی دوو منداڵه‌ و منداڵی سیێه‌می له‌ رێگه‌یه‌. (ستایسی هیراڵد – 35) كه‌ باڵای ته‌نیا 73 سه‌نتیمه‌تره‌ له‌ پارێزگای كنتاكی نه‌ته‌وه‌ یه‌كگرتووه‌كان ده‌ژیت و كوڕه‌ نوێیه‌كه‌ی نێوه‌ی به‌ژنی دایكی ده‌بێت.
پێشتر پزیشكه‌كان پێیان گووتبوو ئه‌گه‌ر دووباره‌ دووگیان ببێته‌وه‌ مه‌ترسی ده‌كه‌وێته‌ سه‌ر ژیانی و له‌وانه‌یه‌ ژیانی له‌ ده‌ست بدات.



ثيَبكةنن بة ويَنة






رِيَكخراوى كةمئةندامانى سةنطةرى كوردستان ئةو رِيَكخراوةية لةدواى درووستبوونى بووةتة مايةى خؤشحالَى سةرجةم ئةو ثيَشمةرطةو كاديرانةى كة لة كاتى بةئةنجام طةياندنى ئةركى سةر شانيان و رِووبةرِووبونةوةيان لة دذى ثيلانطيَرِان و شةرِخوازان كة دذ بة خاك و نيشتمانةكةمان كراون, بة خويَن و بةخشيني جةستةيان بةرطرى مةردانةيان كردووة, ئيَستة بةرى رِةنجى خةباتى ئةوان هاتووةتة ديى و حكوومةت و ثةرلةمانى كوردستاني لىَ درووست بووة. بؤية جيَى خؤيةتى ئةوة وةبير دةسةلآتداران بهيَنينةوة هاوكارى كردنى ئةم رِيَكخراوة و بة دةنطةوة هاتنى داخوازيةكانييان بة هةند وةربطيريَت و بؤيان جيَبةجىَ بكريَت. هةروةها داواكارم لة لايةنى ثيَوةنديدار لةو كارو ضالاكيانةى كة بؤ ثيَشخستنى تاكةكانى كؤمةلَطة ئةنجام دةدريَن, ئةندامانى ئةم رِيَكخراوة فةرامؤش نةكةن و هةولَى دلَسؤزانةيان بؤ بدريَت و ثةرة بة تواناكانيان بدريَت و ئةطةر شاندن (ئيفاد) هةبوو بؤ ولاَتانى هةريَمي و ولاَتانى دةرةوة, با كةسانيَكى رِيَكخراوى كةمئةندامى تيَدا بيَت , بؤ ئةوةى ئةوانيش سوودمةند بن لةو جؤرة هةولاَنةى كة بؤ ثيَشخستنى ولاَت لة ئارادان.
دواطووتار كاروضالاكي

Ouemd 2009 Dec. No. 3
52
ئةركي سةرةكي رِيَكخراولةبةرامبةر ئةمانةشدا ئةركى سةرةكى رِيَكخراويش ئةوةية سةرجةم تواناكانى خؤى بخاتة طةرِ بؤ ئةوةى وةك نويَنةريَكى رِاستةقينةى ئةم تويَذة دةركةويَت وهةرضى زووترة ثلان و ئامانجةكانى رِيَكخراو بخاتة بوارى جيَبةجىَ كردنةوة . بؤ ثيَطةياندن و طةشةثيَدانى توانا شاراوةكانى تاكى كةمئةندام بؤ ئةوةى بتوانيَت شانبةشانى تاكةكاني كؤمةلَطة رِؤلَ بطيَرِيَت و بيانطيَرِيَتةوة بؤ ناو كؤمةلَطة و دورة ثةريَز نةبن .









ن :محسن محمد صالحبةستنى كؤرِو سيمينار لةلايةن شارةزايانةوة بؤ ئةندامانى خؤى بؤ ئةوةى بةم رِيَطة سةردةميية بير و هزرى ئةندامانى خؤى طةشة ثىَ بدات و هةولَى خستنةطةرِيان بدات بؤ ئةوةى ببنة كةسيَكى بةرهةمهيَنةر و سوود لة وزة و توانايان وةر بطيريَت . ئامادةكردنى ئاماريَكى ثوختى ئةم رِيَكخراوة بؤ ئةوةى سةرجةم داواو داخوازيةكانيان بة شيَوةى زانستى داوا بكريَت و طرينطى بدريَ بةو داواكارى و كيَشةو طرفتة سةرةكيانةى كة ثيَويستة رِيَكخراو بة ئةنجاميان بطةيةنيَت.